انتشار اوراق مشارکت؛ بیهوده یا نجات‌بخش اقتصاد ایران؟
۱۳۹۱ خرداد ۱۱, پنجشنبه
به گزارش خبرگزاری فارس در سال ۱۳۹۰ بیش از ۳هزار و ۴۹۰ میلیارد تومان اوراق مشارکت عرضه شده که از این میزان ۸۰۰ میلیارد تومان آن خریدار نداشته است.
سود اوراق مشارکت با توجه به طرح‌های مختلف در حدود ۱۷ تا ۲۰ درصد است که به صورت روزشمار محاسبه و پرداخت می‌شود. سود این اوراق زمستان سال گذشته با آغاز بحران در بازار طلا و ارز افزایش یافت.
بانک مرکزی تلاش کرد تا نقدینگی موجود در اختیار مردم را از سکه و ارز به سوی اوراق مشارکت جذب کند. امری که به نظر می‌رسید در ابتدا موفق بود، اما موجب نشد که قیمت سکه و ارز‌های خارجی به رقم پیش از شروع بحران بازگردد.
اوراق مشارکت با سود ۳۵ درصد
انتشار اوراق مشارکت در بخش‌های مختلف صنعتی و عمرانی صورت می‌گیرد و سود آن توسط دولت جمهوری اسلامی ایران تضمین می‌شود. نیاز صنعت نفت و گاز ایران به نقدینگی موجب شده است که این اوراق مورد توجه دست‌اندرکاران این صنعت قرار بگیرد.
بیشتر بخوانید: صنایع پتروشیمی در انتظار سرمایه‌گذاری‌های جدید
صنعت نفت ایران به علت تحریم‌های بین‌المللی با کمبود سرمایه روبرو است. بسیاری از طرح‌ها به علت کمبود نقدینگی نیمه تمام مانده‌اند. بهمن ماه سال گذشته خورشیدی، موسی سوری مدیرعامل شرکت نفت و گاز ایران مدعی شد که شرکت ملی نفت آمادگی دارد که تا ۳۵ درصد سود را برای اوراق مشارکت خود پرداخت کند.
مدیر عامل شرکت نفت و گاز پارس تصریح کرد که مهمترین مشکل در تکمیل و راه‌اندازی فازهای پارس جنوبی تامین منابع مالی برای خرید کالا و تجهیزات است.
وی با اشاره به این‌که با جذب ۲۰ میلیارد دلار اعتبار می‌‌توان تولید زودهنگام گاز را از تمامی طرح‌های نیمه‌کاره پارس جنوبی به انجام رساند افزود: «عدم افزایش جذابیت در انتشار اوراق مشارکت طرح‌های نفت و گاز منجر به ایجاد مشکلاتی در تامین منابع مالی طرح‌های اولویت دار صنعت نفت شده و حتی تاخیرهایی را به این پروژه‌ها تحمیل می‌کند.»
انتقاد از سود ۲۰ درصدی اوراق مشارکت
در حالی که مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس برای پرداخت ۳۵ درصد سود اعلام آمادگی کرده است، انتشار اوراق مشارکت با سود ۲۰ درصد انتقادهایی را در پی داشته است. مجید قاسمی مدیرعامل بانک پاسارگاد اردیبهشت ماه امسال هشدار داد که صدور اوراق مشارکت در حجم فعلی، رکود و تورم را تشدید خواهد کرد.
مدیرعامل بانک پارسارگاد معتقد است انتشار این حجم از اوراق مشارکت به نفع اقتصاد ایران نیست و این اوراق از یک طرف فشار رکودی و از طرف دیگر وقتی که در طرح‌ها مصرف می‌شود، فشار تورمی ایجاد می‌کند.
بیشتر بخوانید: بانک مرکزی ایران و تب ارز
محمدرضا پورابراهیمی رییس هیات مدیره بورس کالا نیز خرداد ماه در گفت‌وگو با وب‌سایت "موج" انتشار اوراق را کاری "عبث و بیهوده" خواند. وی تعیین نرخ بالا برای اوراق مشارکت را از سیاست‌های غلط بانک مرکزی دانست که باعث می‌شود منابع مالی با نرخ سود بالا در اختیار سرمایه‌گذار قرار گیرد.
ابراهیمی با اشاره به این‌که تعیین نرخ سود بالا برای اوراق مشارکت باعث شده است که درصد زیادی از طرح ها از توجیه‌پذیری خارج شوند، تصریح کرد: «افزایش نرخ سود اوراق مشارکت، نرخ هزینه سرمایه در اقتصاد کشور را به شدت بالا برد.» رییس هیات مدیره بورس کالا افزود: «گرچه در کوتاه مدت نقدینگی را مهار می‌کنیم، اما در بلند مدت بازده سرمایه‌گذاری نخواهیم داشت.»
برخی از کارشناسان اقتصادی سیاست‌های غلط دولت را در زمینه تزریق نقدینگی بدون پشتوانه به اقتصاد ایران زمینه‌ساز تورم لجام گسیخته فعلی می‌دانند. آن‌ها معتقدند سپرده گذاری در بانک ها را به‌جای عرضه اوراق مشارکت راه حل مناسبی برای مقابله با تورم می‌دانند.
این کارشناسان در پیش گرفتن سیاست‌های انقباضی همچون انتشار اوراق مشارکت را که سبب کاهش نقدینگی شود، تایید می‌کنند، اما معتقدند این استراتژی زمانی موفق خواهد بود که نرخ سود با تورم به یکدیگر نزدیک باشند. شرایطی که در حال حاضر در اقتصاد ایران مهیا نیست.