کمترین سطح تولید نفت ایران در دو دهه اخیر

روز چهارشنبه (۲ مه /۱۳ اردیبهشت) روزنامه وال استریت ژورنال از کاهش تولید نفت ایران خبر داد. بر پایه این گزارش که بر اساس اطلاعات منتشر شده توسط یک سازمان مطالعاتی در زمینه‌ی انرژی تهیه شده، در دو ماه اخیر تولید نفت خام ایران روزانه در حدود ۱۵۰ هزار بشکه کاهش یافته است.

گزارش سازمان انرژی JBC که در وین فعالیت می‌کند، تصریح می‌کند که این پایین‌ترین میزان تولید نفت توسط ایران از زمان پایان جنگ ایران و عراق است. این کاهش موجب شده است که به منابع مالی ایران صدمه جدی وارد شود. نفت و گاز و بخش مهمی از منابع ارزی حکومت ایران را تامین می‌کند.

صنعت نفت ایران به علت نگرانی غرب از برنامه هسته‌ای این کشور، تحت تحریم قرار دارد. در گزارش JBC آمده است که این شرایط حاصل انزوای بیشتر ایران در چند سال اخیر است.

تحریم‌های بین‌المللی و به خصوص تحریم‌های ایالات متحده آمریکا یک مانع جدی برای سرمایه‌گذاری شرکت‌های خارجی در صنعت نفت ایران محسوب می‌شود که برای توسعه و حفظ سطح تولید خود به منابع و تکنولوژی کشورهای پیشرفته نیازمند است.

کشورهای غربی از آغاز سال میلادی جدید، تحریم مستقیم نفت ایران را در دستور کار خود قرار داده‌اند. اتحادیه اروپا در نظر دارد که از ماه ژوئیه امسال واردات نفت خود از ایران را متوقف کند.

در حال حاضر هند، چین و ژاپن از خریداران عمده ایران محسوب می‌شود. دولت آمریکا در تلاش است که این کشور‌ها را تشویق کند که واردات نفت خود را از ایران کاهش دهند. ایالات متحده همچنین بانک مرکزی ایران را که در نقل و انتقال مالی معاملات نفتی نقش موثری دارد، هدف تحریم‌های خود قرار داده است.
بر اساس اطلاعاتی که وزارت اقتصاد ژاپن روز پنجشنبه (۳ مه ‌/۱۴ اردیبهشت) منتشر کرده، واردات نفت این کشور از ایران در ماه مارس ۲۰۱۲ نسبت به سال گذشته ۳۶درصد کاهش یافته است.

اطلاعات منتشر شده توسط گمرک چین نیز از کاهش ۵۰ درصدی واردات نفت از ایران در ماه مارس نسبت به مدت مشابه در سال گذشته حکایت دارد. با این حال شرکت دولتی نفت ایران روز چهارشنبه هرگونه کاهش صادرات به چین و ژاپن را تکذیب و همچنین تاثیر تحریم‌های بین‌المللی بر کاهش تولید نفت را رد کرد.

یک منبع آگاه نیز به وال استریت ژورنال  گفته است که هند نیز واردات نفت از ایران را به میزان ۱۵ درصد کاهش داده است. هند یکی از دو خریدار بزرگ نفت ایران است.

یک کار‌شناس نفتی در نیویورک در گفت‌و گو با این نشریه تایید می‌کند که تحریم‌ها نه تنها بر تولید و صادرات نفت ایران تاثیر گذاشته بلکه منابع مالی تهران را نیز کاهش داده است.

آمار ضد و نقیض بانک مرکزی و شرکت نفت ایران

پیش از این بانک مرکزی ایران نیز از کاهش ۵۰۰ هزار بشکه‌ای تولید نفت خام در سال ۱۳۹۰ شمسی خبر داده بود. با این حال احمد قلعه‌بانی معاون وزیر نفت اعلام کرد که این آمار درست نیست.

وی با اشاره به اینکه در سال ۹۰ تولید نفت ایران روزانه ۲۸ هزار بشکه کاهش را نشان می‌دهد تصریح کرد آمار سازمان کشورهای تولید کننده نفت، اوپک نیز که تایید می‌کند تولید نفت در ایران به روزانه سه و نیم میلیون بشکه رسیده، نادرست است.

قلعه‌بانی می‌گوید "ظرفیت" تولید روزانه نفت ایران در حال حاضر ۴ میلیون و ۲۰۰هزار بشکه است. وی در مورد میزان واقعی تولید روزانه نفت ایران آماری ارائه نکرد.

بانک مرکزی ایران که یکی از مراجع رسمی اعلام آمار اقتصادی است، اطلاعات خود را بر اساس آماری که شرکت ملی نفت ایران به این بانک ارائه می‌کند، منتشر ساخته است. با این حال مشخص نیست این اختلاف چند صد هزار بشکه‌ای کاهش تولید ناشی از چیست.
از سوی دیگر محسن قمصری، مدیر امور بین‌الملل شرکت نفت ایران روز چهارشنبه( ۱۳ اردیبهشت /۲ مه) به خبرگزاری مهر گفت: «تا پایان سال جاری میلادی قرارداد تمامی پالایشگاه‌های ژاپن با شرکت ملی نفت ایران تمدید شده است.»

وی با رد کاهش ۸۰ درصدی صادرات نفت ایران به ژاپن، افزود: «در حال حاضر به طور متوسط روزانه حدود ۲۲۰ هزار بشکه نفت خام ایران به ژاپن صادر می‌شود.» این سخنان در حال ابراز می‌شود که منابع رسمی ژاپنی از کاهش ۳۶درصدی واردات از ایران خبر داده بودند.

کاهش روزانه ۴۰۰ هزار بشکه تولید نفت

در هفته گذشته سازمان اطلاعات انرژی ایالات متحده آمریکا از کاهش ۴۰۰ هزار بشکه‌ای بازده نفتی ایران بر اثر تحریم‌های بین‌المللی خبر داد. این سازمان موظف است هر دو ماه گزارشی در مورد تاثیر تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران بر شرایط بازار نفت را منتشر کند.

به گزارش خبرگزاری رویترز تازه‌ترین بررسی این سازمان تصریح می‌کند که ظرفیت تولید نفتی ایران به دلیل کاهش سرمایه‌گذاری در پروژه‌های جدید، در مقایسه با سال گذشته ۴۰۰ هزار بشکه کاهش یافته است.

این گزارش می‌افزاید که ایران در دوماه اخیر ۳ میلیون و ۵۵۰ هزار بشکه نفت تولید کرده است. از این میزان تولید، ۱ میلیون ۷۰۰ هزار بشکه در داخل ایران مصرف می‌شود.

ایران در ماه مارس و آوریل سال گذشته ۴ میلیون و ۳۰۰هزار بشکه نفت تولید کرده بود. متوسط تولید روزانه این کشور در فاصله زمانی سالهای ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۱ نیز ۴ میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه بوده است.