دلیل اعتراض به سفیر ایران در مسکو
۱۳۹۱ اردیبهشت ۱, جمعهروز پنجم آوریل (۱۷ فروردین) کایسن و روماننکو، دو تن از کارکنان "زرکوه"، شرکت مشترک قزاقستان – ایران، در ایران به دلایل نامعلومی دستگیر شدند. مقامهای سفارتخانههای قزاقستان و روسیه در اقدامی فوری جهت مشخص کردن محل اقامت بازداشتشدگان و برای دیدار نمایندگان کنسولگری با زندانیان موفق شدند این دو تبعه روس را آزاد کنند. سخنگوی سفارتخانهی روسیه در تهران گفته بود که حال آزادشدگان رضایتبخش نیست.
دولت روسیه در پی این اقدام جمهوری اسلامی روز جمعه (۱۹ آوریل/ ۳۱ فروردین) به محمود رضا سجادی، سفیر ایران در مسکو اعتراض کرد. به گفتهی ایگور ماگولوف، معاون وزیر امور خارجهی روسیه، مسکو انتظار دارد ایران علت دستگیریها را توضیح دهد. وی از جمهوری اسلامی خواست «در آینده جلوی تکرار چنین عملی را بگیرد.»
رسانههای روسیه خبر دادند، اسناد، اشیاء و وسایل شخصی این دو تبعه روس هنوز به آنان بازگردانده نشده است. به نوشته این رسانهها، روسیه در پی عدم دریافت پاسخ از جمهوری اسلامی با صدور اطلاعیهای رسما به سفیر ایران در مسکو اعتراض کرد.
شهروندان دستگیر شده زندانی
این نخستین بار نیست که شهروندان جمهوریهای شوروی سابق در ایران بازداشت میشوند. چاریمحمد مرادف، شهروند ترکمنستان و محقق مسائل فرهنگی و تاریخی ایران و ترکمنستان، نیز به دلیل تهیه عکس و فیلم در جریان حوادث پس از انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۸، به ۲۱ سال حبس در ایران محکوم شده است. وی در کشورش به عنوان یک ایرانشناس شناخته میشود.
مرادف تحقیقات خود پیرامون عید نوروز را در تارنمای مؤسسهی مطالعاتی "ايراس" منتشر کرد. "ایراس" یک بنیاد مطالعاتی مستقل و غير دولتی در ایران است که توسط مهدی سنايی، عضو کمسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی اداره میشود. مقامهای ایران و ترکمنستان تا کنون دربارهی زندانیشدن مرادف و دلایل صدور حکم حبس طولانیمدت او رسما توضیحی ندادهاند.
به گفتهی احزاب سیاسی و گروههای حقوق بشری ترکمنستان در مصاحبه با دویچه وله، اگر مقامهای ترکمنستان هم مثل روسیه و قزاقستان فورا اقدام میکردند و رسما از ایران توضیح میخواستند، چاریمحمد مرادف آزاد میشد.