«مجمع تشخیص مصلحت نهادی مرده و تشریفاتی است»
۱۳۹۰ اسفند ۲۶, جمعه
آیت الله خامنه‌ای در حکم معرفی ترکیب جدید مجمع تشخیص مصلحت نظام، در کنار ابقای مجدد علی‌اکبر هاشمی رفسنجانی بر ریاست مجمع، برادر او محمد هاشمی را حذف کرده است. همچنین میر حسین موسوی، محمد امامی کاشانی، محمد محمدی ری شهری، بیژن نامدار زنگنه نیز در ترکیب جدید مجمع حضور ندارند.
در عوض محمود هاشمی شاهرودی، محمود محمدی عراقی، غلامرضا مصباحی مقدم، محمد حسین صفار هرندی، حسین محمدی، صادق واعظ زاده و احمد وحیدی به ترکیب جدید مجمع افزوده شده‌اند.
هدف آیت‌الله خامنه‌ای از ابقای هاشمی رفسنجانی در کنار حذف برخی از اعضای این مجمع و اضافه کردن افراد جدید چه بوده و این تغییرات چه تاثیری بر قدرت و نفوذ آقای رفسنجانی در این مجمع خواهد داشت؟
مهدی مهدوی آزاد، روزنامه‌نگار و تحلیل‌گر مسائل سیاسی ایران در گفت‌و‌گو با دویچه وله، حذف "مهره‌های کلیدی رفسنجانی" و اضافه کردن "چهره‌های امنیتی آیت‌الله خامنه‌ای" به ترکیب جدید مجمع تشخیص مصلحت نظام را در راستای کاهش نفوذ هاشمی می‌خواند.
وی می‌گوید که آیت‌الله خامنه‌ای، هاشمی رفسنجانی را همچون شیری بی‌یال و دم و اشکم در کنار خود می‌خواهد.
بشنوید: گفت‌و‌گو با مهدی مهدوی آزاد، روزنامه‌نگار
دویچه وله: ابقای مجدد آقای هاشمی رفسنجانی بر ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام توسط آیت‌الله خامنه‌ای، در حالی که به نظر می‌رسد روز به روز نقش آقای هاشمی در جمهوری اسلامی کمرنگ‌تر می‌شود چه معنایی دارد؟
مهدی مهدوی‌آزاد: همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد، آقای خامنه‌ای هنوز به آن حد از اعتماد به نفس سیاسی نرسیده که یک دیکتاتوری مطلق نظامی ـ امنیتی مشابه آنچه در عراق و لیبی داشتیم یا در کره شمالی‌داریم به راه اندازد. برای همین همچنان به خاطر مرجعیت سیاسی که آقای هاشمی دارد، سعی می‌کند آقای هاشمی را در کنار خودش نگه دارد. اما یک هاشمی ضعیف و به قول معروف یک شیر بی‌یال و دم و اشکم.
ترکیب جدید مجمع هم که توسط آقای خامنه‌ای ابلاغ شده، نشان می‌دهد آقای خامنه‌ای تلاش می‌کند حتی در این مجمع هم از نقش و نفوذ آقای هاشمی بکاهد. آقای خامنه‌ای با حذف میرحسین موسوی که طبیعی بود و با حذف چهار مهره‌اصلی آقای هاشمی در لابی‌های مجمع تشخیص یعنی محمد هاشمی، زنگنه، ری شهری و محمد امامی کاشانی و اضافه کردن چهار مهره کلیدی دیگر سعی کرده باز هم نفوذ آقای هاشمی را کاهش دهد. در راس افراد جدید صفار هرندی و حسین محمدی قرار دارند که از چهره‌های شاخص نظامی امنیتی جناح آقای خامنه‌ای محسوب می‌شوند.
در روزهای گذشته آقای هاشمی گفته بود آیین‌نامه‌نحوه نظارت مجمع تشخیص مصلحت بر سیاست‌های کلی نظام را برای آیت‌الله خامنه‌ای فرستاده ولی هیچ جوابی نگرفته و عملا دست مجمع تشخیص مصلحت بسته است. آیا با ابقای مجدد آقای هاشمی بر ریاست مجمع، آیت‌الله خامنه‌ای به رئیس مجمع اجازه خواهد داد بر دستگاه‌های دیگر همچون ریاست جمهوری و غیره نقش نظارتی داشته باشد؟
مجمع تشخیص مصلحت با آن‌که در ساختار حقوقی و قانونی ایران وجود دارد و در قانون اساسی نیز همچنان وجود دارد اما یک نهاد کاملا مرده و کاملا تشریفاتی است. اصل ۱۱۰ قانون اساسی تاکید می‌کند که رهبری نظام باید پس از مشورت با مجمع تشخیص مصلحت، سیاست‌های کلی نظام را تدوین کند. آقای خامنه‌ای در طول دو سال گذشته چهار انجمن یا گروه مختلف تشکیل داده که وظایف‌آن‌ها دقیقا وظایف مجمع تشخیص مصلحت است.
یعنی روز به روز آقای خامنه‌ای حتی از نقش اولیه مجمع هم کم می‌کند. آقای خامنه‌ای شورای عالی راهبردی سیاست خارجی را به ریاست آقای خرازی تشکیل داد، در صورتی که این جزیی از وظایف مجمع تشخیص مصلحت برای سیاست‌های کلان نظام در حوزه سیاست خارجی بود. آقای خامنه‌ای حتی این اواخر شورای راهبردی در حوزه اینترنت تشکیل داد که آن هم جزیی از وظایف مجمع تشخیص بود. شورای عالی الگوی ایرانی ـ اسلامی پیشرفت را تشکیل داد که آن هم جزیی از وظایف مجمع تشخیص بود. نهایتا و از همه مهم‌تر آقای شاهرودی را به‌عنوان سرپرست گروهی منصوب کرد که وظیفه‌ی او حل اختلاف بین قوا بود. یعنی یکی از نقاط مثبتی که مجمع می‌توانست بالقوه داشته باشد.
بنابراین مجمع تشخیص مصلحت یک نهاد مرده است. مسئله نظارت مجمع تشخیص از اوایل دوران آقای احمدینژاد عملا منتفی شده است. یعنی آقای خامنه‌ای عملا اجازه نداد. خود آقای هاشمی هم در چند مصاحبه اعلام کرد که آقای خامنه‌ای گفته‌اند فعلا صلاح نمی‌دانند مجمع بر نحو‌ه اجرای سیاست‌های کلان نظام توسط دولت یا قوه قضاییه یا مجلس نظارت کند. بنابراین این هم موضوعی منتفی‌شده و پایان یافته تلقی می‌شود.
حسین کرمانی
تحریریه: مهیندخت مصباح