Esad’a 15 gün

Suriye’deki şiddete son vermeyi amaçlayan ve “Arap-Avrupa” tasarısı olarak nitelendirilen yeni bir karar tasarısı BM Güvenlik Konseyi'ne sunuldu. Konsey'in veto yetkisi bulunan daimi üyesi Rusya, kabul edilemez buldukları bazı noktalara karşın tasarıyla ilgili görüşmelere hazır olduklarını açıkladı. Suriye'nin yakın müttefiki Rusya'nın tasarı için hemen veto kartını kullanmaması Batılı diplomatlar arasında iyimserlik yaratırken, Rus diplomatların tasarı üzerindeki müzakereleri uzatmasından endişe ediliyor. Batılı ülkeler tasırıyının BM Güvenlik Konseyi'nde gelecek hafta içinde oylanmasını hedefliyor.

Arap Ligi'nin tavsiyeleri tasarıda

DW Türkçe’nin Konsey kaynaklarından elde ettiği ve Fas’ın BM Daimi Temsilcisi tarafından Konsey’e sunulan tasarı, Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’a görevini devretmesi için 15 günlük süre tanıyor ve aksi halde ek tedbirler alma tehdidinde bulunuyor.

İngiltere ve Fransa’nın, Katar ve Fas’ın yanısıra Almanya, Portekiz ve ABD ile istişareler yaparak kaleme aldığı tasarı, Arap Ligi’nin 22 Ocak’ta ortaya koyduğu geçiş planında yeralan tavsiyelerin uygulanmasını amaçlıyor. BM Güvenlik Konseyi'ndeki Batılı ülkelerin, Rusya’nın Suriye konusunda sunduğu tasarıyı “çok zayıf” ve “alakasız” buldukları ve onun yerine Arap planının geçmesi için yeni tasarıyı kaleme aldıkları belirtiliyor.

15 gün içinde uygulama şartı

Yeni karar tasarısı, “Suriye makamlarının insan hakları ve temel özgürlükleri ağır ve yaygın biçimde ihlale devam etmesini” kınarken, Suriye hükümetini “tüm insan hakları ihlallerine derhal son vermeye ve hem iktidar, hem de muhalefeti saldırılar ve şiddeti derhal durdurmaya” çağırıyor.

Tasarı ayrıca Arap Ligi planına uygun biçimde “demokratik ve çoğulcu bir siyasi sisteme geçiş” için siyasi bir “yol haritası” ortaya koyuyor. Bu harita, ulusal birlik hükümeti kurulmasını, tüm başkanlık yetkilerinin geçiş dönemi için Esad’ın yardımcısına devredilmesini ve ardından uluslararası gözetim altında özgür ve adil seçimler yapılmasını öngörüyor.

Arap-Avrupa karar tasarısındaki önemli bir nokta da, Genel Sekreter Ban Ki Moon’dan kararın uygulanmasına ilişkin olarak 15 gün içinde bir rapor sunmasını ve Güvenlik Konseyi’nin “Suriye’nin 15 günde bu kararı uygulayıp uygulamadığını incelemesini” istemesi. Suriye’nin bu kararı uygulamaması halinde, Arap Ligi devletleri ile istişarelerin ardından Şam’a karşı yeni tedbirler alınması öngörülüyor.

Rusya'dan veto tehdidi yok

Fas’ın bu tasarıyı sunmasının ardından gazetecilerin sorularını yanıtlayan Rusya’nın BM Daimi Temsilcisi Vitaly Churkin, tasarı bazı açılardan “kabul edilemez” olmakla birlikte, bunun üzerinde görüşmeye hazır oldukları mesajını verdi.

Rusya delegasyonu olarak bu tasarıyı “üzerinde anlaşabilecekleri bir zemin” olarak görmediklerini kaydeden Churkin, “ama bu demek değildir ki bu tasarının destekçileri ile görüşmeye girmeyi reddedeceğiz. Görüşmeye devam edeceğiz” dedi.

“Suriye'ye ambargoya karşıyız”

Churkin, ülkesinin Suriye'de “Arap Ligi'nce empoze edilen ve henüz mevcut olmayan bir siyasi sürecin sonucu” için değil, Suriye’lilerin önderliğindeki bir siyasi süreç için çaba gösterdiklerini kaydetti. Rus büyükelçi ayrıca Suriye’ye yaptırım ve silah ambargosu koyma fikrine de karşı olduklarını vurguladı. Veto yetkisi bulunan diğer daimi üyelerden Çin de, ambargolara karşı çıkan bir politika izliyor. Ancak ambargo, Konsey’e dün Fas tarafından sunular karar tasarısında yeralmıyor.

Rus temsilcinin karar tasarısı hakkında açık bir veto tehdidi yapmaması, Konsey’deki gözlemciler tarafından “dikkat çekici” bulundu. Ancak Batılı ve Arap diplomatlar, karar tasarısının Konsey’den geçebilmesi için Rusya’nın tasarıda yapacağına kesin gözle bakılan bazı değişiklik taleplerini kabul etmeleri gerekeceğine dikkat çektiler.

Karar tasarısı hakkındaki pazarlıkların Pazartesi gününden itibaren kapalı kapılar ardında başlaması bekleniyor. Fransa’nın BM Daimi Temsilcisi Gerard Araud ve İngiltere Daimi Temsilcisi Mark Lyall Grant da, gazetecilere yaptıkları açıklamada, Arap Ligi Genel Sekreteri Nabil Elaraby ve Katar Başbakanı Hamad Bin Jasim Bin Jaber al Thani’nin Salı günü Konsey’e verecekleri brifingin ardından, tasarıyı gelecek hafta oylamaya sunacaklarını bildirdiler.

Suriye’nin BM Daimi Temsilcisi Bashar Ja'afari ise, tasarıya tepki gösterirken, Batılı ülkelerin “Libya ve başka yerlerde yaptıkları hataları tekrarladıklarını” savundu. Suriyeli diplomat, ülkesinin “Libya, Irak ya da Somali olmayacağını” da söyledi.

© Deutsche Welle Türkçe

Haber: Sema Emiroğlu / New York

Editör: Ayhan Şimşek