Çin'in iddialı lider adayı

Dünya ekonomisinde olduğu kadar uluslararası siyasette de ağırlığı her geçen gün artan Çin’de, yeni bir lider kadrosuna geçiş süreci başladı. Reform ve dışa açılma politikasının başmimarı Deng Şiaoping sonrası Çin’de önemli bir dönüm noktası olması beklenen yeni yöneticiler kuşağının zirvesine ise önümüzdeki yıl 57 yaşındaki Şi Dinping'in gelmesi bekleniyor.

Yükselmeyi aklına koymuştu

Şi Dinping'in ne kadar iktidar meraklısı olduğu Wikileaks belgelerine de yansıdı. ABD’nin Pekin büyükelçiliğinden yapılan yazışmalara göre 57 yaşındaki kimya mühendisi Şi Dinping, Komünist Parti üyeliğinin ilk gününden itibaren yükselmeyi aklına koymuştu.

Şi, partiye Kültür Devrimi’nin son demlerini yaşadığı 1974 yılında kaydoldu. Dönemin parti yönetimi Şi'yi 7 yıl boyunca tarlalar ve fabrikalarda işçi olarak çalışmaya zorlarken, Çin devriminin askeri liderlerinden babasını da cezaevine attı.

"Devrim gazilerinin çocukları"

Şi Dinping’e bu sıkıntılı dönemin ardından, önce kuzeydeki yoksul eyaletlerde, daha sonra da nispeten daha zengin güneyde görevler verildi. Günümüzde Çin ekonomisinin önde gelen merkezlerinden Şenzen Özel Ekonomik Bölgesi’nin kuruluşunu sağlayan isimler arasında yer aldı. Şi'nin parti içinde devrim gazilerinin çocukları olarak anılan gruptan güç aldığını belirten Almanya'daki Bonn Üniversitesi'ne bağlı Küresel Araştırmalar Merkezi Müdürü Gu Şuevu, en güçlü oluşumların başında gelen bu grubun, birçok eyalet yönetiminden merkezi hükümete ve orduya, liderliği ele geçirmiş durumda olduğunu ifade etti.

2007 yılında yapılan 17. Parti Kongresi, onu dokuz kişilik Politbüro'ya seçti. 2008'de düzenlenen 11. Ulusal Halk Kongresi ise Devlet Başkanı Yardımcılığına getirdi. Şi, böylece parti hiyerarşisinde 6’ncı sıraya yükseldi. Ekim 2010’da Merkez Askerî Komisyon Başkan Yardımcılığına, bir başka ifadeyle Ordu Başkomutan Yardımcılığına seçilmesinin ardından, 2012’de, Hu Cintao’nun yerine Devlet Başkanlığı koltuğuna oturmasına kesin gözüyle bakılır oldu. “Şi Dinping, ılımlı, orta yolcu bir kişiliğe sahip. Yürürlükteki politikaları devam ettireceğinden, kargaşa yaratmayacağından, aşırı uçlarda ya da liberal siyasi deneylere kalkışmayacağından emin olunduğu için parti ona bu görevi veriyor" şeklinde konuşan Hong Konglu gazeteci ve Çin uzmanı Willy Lam, göreve geldiğinde işlerin alışıldığı gibi yürümeye devam etmesini beklediklerini kaydetti.

Sicili temiz

Şi Dinping, partinin birçok üst düzey yöneticisiyle kıyaslandığında yolsuzluğa bulaşmamış, “temiz” bir isim olarak öne çıkıyor. Varlıklı bir aileden gelen Şi’nin eşi Peng Liyuan aile bütçesine ciddi katkı yapan tanınmış bir şarkıcı. Çin uzmanı Gu Şuevu, halen iş başındaki Devlet Başkanı Hu Cintao'la Şi Dinping’i karşılaştırarak, “İktidarın zirvesine aday bir kişi, normalde sözlerini biraz daha dikkatli seçer. Ama Hu Cintao ile kıyaslandığında hitabet yeteneğinin çok daha gelişmiş olduğunu, daha rahat olduğunu söyleyebiliriz" dedi. Gu, Hu'nun ezber yaparcasına kürsüye çıkmasına karşın, Şi'nin zaman zaman beklenmedik noktalara da değindiğini belirtti.

“Kolektif liderlik dâhilinde yürütülen iktidar mücadelesi, bu yeni kuşağı ortaya çıkardı. Herhangi bir Alman holdinginde tepe yönetimi için verilen mücadele ne kadar demokratikse, Pekin'deki mücadele de o kadar demokratikti" şeklinde konuşan bir başka Çin uzmanı Frank Sieren ise, Şi Dinping’in, reform ve dışa açılma politikasının başmimarı Deng Şiaoping tarafından belirlenmeyen ilk yöneticiler kuşağına mensup olduğuna dikkat çekti.

©Deutsche Welle Türkçe

Matthias von Hein / Çeviren: Nihat Halıcı

Editör: Murat Çelikkafa