1. Przejdź do treści
  2. Przejdź do głównego menu
  3. Przejdź do dalszych stron DW

Dodatek opiekuńczy, przedszkole, Kindergeld. Równe prawa polskich dzieci

Róża Romaniec6 sierpnia 2013

Świadczenia socjalne w RFN przysługują także dzieciom Polaków. Od 1 sierpnia dzieci w całych Niemczech mają zagwarantowane miejsce w przedszkolu. Jeżeli dziecko pozostaje w domu, rodzice otrzymują dodatek opiekuńczy.

https://p.dw.com/p/19K9W
Three year old Sophie enjoys swinging on a ring during the gymnastics class at her Kindergarten in Hanau, 30km (18 miles) south of Frankfurt, March 12, 2013. Despite a drive in German Chancellor Angela Merkel's first term to boost the number of childcare spots, Germany's birthrate remains one of the lowest in Europe. REUTERS/Kai Pfaffenbach (GERMANY - Tags: POLITICS EDUCATION)
W niemieckim przedszkoluZdjęcie: Reuters

Polskie dzieci równe

Świadczenia związane z nową ustawą, gwarantującą w Niemczech opiekę dla dzieci w wieku 1- 6 lat lub dodatek opiekuńczy dla rodziców, nie korzystających z placówek opiekuńczych, przysługują w pełni także Polakom żyjący w Niemczech.

Jeżeli rodzice są więc zameldowani w Niemczech i mają zamiar korzystać ze żłobków i przedszkoli, mają prawo do wydania przez tzw. Jugendamt (wydział ds. dzieci i młodzieży) talonu na opiekę do 5, 7 lub 9 godzin dziennie. W przypadku dzieci w 3-6-letnich prawo to przysługuje niezależnie od faktu, czy rodzice są zatrudnieni, prowadzą działalność gospodarczą (Gewerbe), czy też są bezrobotni.

Die Kindertagesstätte "Randow Spatzen" ist eine neue deutsch-polnische Einrichtung in Löcknitz. Sie hat Platz für 150 Kinder und ist ein Gemeinschaftsprojekt von deutschen und polnischen Gemeinde, sowie der EU. Löcknitz ist 20 Kilometer vom polnischen Stettin entfernt. Aufgrund günstiger Mieten und Grundstückspreise siedeln sich hier viele Polen an und sorgen so für Nachwuchs. Foto: Nadine Wojcik, DW Datum: 10.11.2011 Ort: Löcknitz
W dużych miastach i na wschodzie Niemiec oferta dla dzieci jest większa niż na prowincjiZdjęcie: DW/Wojcik

Kto w ogóle nie korzysta z opieki otrzymuje od państwa dodatek opiekuńczy (Betreuungsgeld) w wysokości 100 euro miesięcznie (dla dzieci w wieku 1-3 lat). Dodatek ten przysługuje jednak tylko dzieciom urodzonym po 1.08.2012. Od przyszłego roku będzie on wynosił 150 euro.

Teoria i rzeczywistość

Teoretycznie regulacja ma ułatwić powrót do pracy, zwłaszcza matkom. Ale jak wynika z pierwszych badań, ustawa jak na razie funkcjonuje głównie w większych miastach i na wschodzie Niemiec, gdzie już od dawna działało więcej żłobków i przedszkoli, niż na zachodzie Niemiec. W berlińskiej dzielnicy Wilmersdorf-Charlottenburg ponad 60 proc. dzieci do 3. roku życia spędza część dnia w żłobku i 97 proc. dzieci od 3.-6. roku życia. Na południu Niemiec wskaźniki te często są znacznie niższe.

Kitas in Loecknitz mit Kindern 21.06.2010 in Loecknitz. Foto: Zbigniew Plesner
Przedszkole na pograniczu w LoecknitzZdjęcie: Zbigniew Plesner

Stolica Niemiec od lat wspiera także ofertę placówek bilingualnych dla dzieci. Istnieją tam m.in. dwa przedszkola polsko-niemieckie. Niedawno powstało kolejne nowe (przy europejskiej szkole z ofertą języka polskiego im. Katheriny Heimroth). Już na starcie dzielnica Wilmersdorf-Charlottenburg zaznaczyła, iż część ze 100 miejsc placówki ma uwzględniać polskojęzyczne dzieci.

Dodatkowe dofinansowanie dla nie-niemieckojęzycznych

Kierowniczka najstarszego polsko-niemieckiego przedszkola w Berlinie "Maluch" Elżbieta Laskowska-Szlezak przyznaje, że jest zadowolona z polityki miasta wobec dzieci. - Berlin już od lat ma bardzo stabilny i solidarny system finansowania opieki. Poza tym miasto przyznaje nam jako placówce dodatkowe świadczenia za opiekę nad maluchami, pochodzącymi z rodzin pierwotnie nie-niemieckojęzycznych (63 euro miesięcznie na dziecko), mówi Laskowska-Szlezak. - Korzystają na tym dzieci różnych narodowości, ale w dużej mierze także mali Polacy - zaznacza. Dla 30-osobowego przedszkola taki dodatek oznacza dodatkowe miejsce pracy dla opiekunki lub wydłużenie istniejących już etatów.

Eine junge Mutter arbeitet am Donnerstag (25.09.2008) in einem Straßencafe in Berlin im Beisein ihres schlafenden Kindes an einem Laptop. Die Bundesfamilienministerin hat am Freitag (26.09.) im Bundestag den geplanten stärkeren Ausbau der Krippenplätze als "Meilenstein" für die Vereinbarkeit von Beruf und Familie gewürdigt. Das Kinderförderungsgesetz sieht von 2013 an einen Rechtsanspruch auf einen Platz für Kinder unter drei Jahren in einer Kita oder bei einer Tagesmutter vor. Foto: Rainer Jensen dpa/lbn +++(c) dpa - Report+++
Gwarancja opieki dla dzieci ma ułatwić matkom powrót do życia zawodowegoZdjęcie: picture-alliance/dpa

Miesięczny koszt całodziennej opieki w publicznym żłobku waha się w zależności od zarobków rodziców od ok. 60 do 450 euro. Najniższe stawki obowiązują, jeżeli dochód rodziców nie przekracza 22,5 tys. euro rocznie. Za opiekę w przedszkolu (3-6 lat) opłaty są niezależne od zarobków i wynoszą ok. 50 euro miesięcznie. Szereg placówek prywatnych pobiera jednak zdecydowanie wyższe opłaty.

Polakom mieszkającym w Niemczech przysługują oprócz dodatku opiekuńczego także inne świadczenia na dzieci, jak zasiłek na dzieci ( na pierwsze dziecko 184 euro, na drugie 190 euro, na trzecie 215 euro) oraz tzw. wychowawcze, kiedy rodzic rezygnuje z pracy na korzyść opieki nad dzieckiem do roku czasu (wówczas państwo wypłaca miesięcznie 67 procent średniego rocznego wynagrodzenia przed narodzinami, ale maksymalnie 1800 euro). Podania o większość świadczeń składa się w wydziałach ds. dzieci i młodzieży (Jugendamt) w miejscu zamieszkania.

Róża Romaniec, Berlin

red.odp.: Małgorzata Matzke