Devedesete ponovo na vratima?

Pad dve socijaldemokratske partije u BiH, SNSD-a Milorada Dodika i SDP-a BiH Zlatka Lagumdžije predstavlja, tvrde analitičari, revolt građana željnih promena. Gubitak čak 27 čelnih pozicija gradova i opština SNSD-a u RS i povećanje načelničkih mjesta SDS-a ne znači bolja programska rešenja, već nezadovoljstvo građana. Isto je i u slučaju Federacije BiH, gde je SDA zabeležila bolji rezultat u odnosu na SDP BiH, kaže profesor iz Mostara Mile Lasić: „U RS se verovatno radi o početku kraja SNSD-a, ako to nije preoptimistično reći. U svakom slučaju ugrožen je njegov monopol. U Federaciji je ovim i definitivno socijaldemokratija lažnog tipa dovedena u pitanje“.

Liberalizacija stranaka iz 90-ih

Lasić kaže da su pobedile tzv. narodne stranke za razliku od uslovno rečeno građanskih, koje su se obrukale. Profesor na Filozofskom fakultetu u Sarajevu Enver Kazaz kaže da je SDP BiH pao zbog liderokratske vlasti, a SNSD zbog dugotrajne vladavine, ali i taktičke greške uvođenja SDS-a na državni nivo. Razlog dobrog rezultata SDS-a i SDA je što su se te partije, kaže Kazaz, liberalizovale: „Možemo reći da je to povratak nacionalnih stranaka, ali zar SDP, sa svojom politikom bošnjakiziranja multietničkog prostora nije nacionalna stranka, zar SNSD nije čisto nacionalna stranka“.

Ako je suditi po rezultatima izbora, vlast će ubuduće morati više da vodi računa o potrebama građana, upravo zbog mogućnosti kažnjavanja na izborima. Politički analitičar Đorđe Tomić kaže da se ta kazna i nezadovoljstvo na ovim izborima videla na izlaznosti birača, koja je veća u odnosu na prethodne izbore: „Veća izlaznost je upravo reakcija na loše stanje, nedostatak rezultata i postepeno buđenje u nekim sredinama kao što je Banjaluka, građanske reakcije i neke vrste građanskog aktivizma“.

Uvertira za 2014.

Promene se očekuju i nakon objavljivanja rezultata za skupštine opština, gde je stanje neizvesno, bar kada je reč o RS, jer su se u većini opština opozicione partije udružile protiv SNSD-a za mesto načelnika dok u skupštinama opština nastupaju samostalno. Ipak, politički analitičar Tanja Topić kaže da je ovo okidač za naredne izbore, 2014. godine: „Ako bi se nastavilo ovim tempom vidi se da SNSD gubi moć, SDS se vratio na velika vrata“.

Pobednici ovih lokalnih izbora su SDA, SDS i HDZ BiH dok su najveći gubitnici SNSD i SDP BiH, pa se pojedini stručnjaci usuđuju reći da se radi o povratku na devedesete. Međutim, većina stručne javnosti jedinstvena je da su razlog ovakvog raspleta, upravo liberalniji stavovi ovih stranaka u odnosu na socijaldemokrate.

Autor: Dragan Maksimović, Banjaluka
Odgovorni urednik: Ivan Đerković