Da li su stranci u Nemačkoj dobrodošli?

Oduvek je useljavanje u Nemačku tema o kojoj se ne govori, tema koja nekako više odgovara nekoj klasičnoj useljeničkoj zemlji poput SAD. Ali demografska realnost i potreba za stručnom radnom snagom je poslednjih godine promenila ton u raspravi o useljavanju. Broj useljenika raste, a ako je suditi prema jednoj novoj studiji fondacije „Bertelsman“, raste i pozitivan stav prema useljenicima. I, što je još važnije, useljenici se više ne doživljavaju samo kao korisna radna snaga, već i kao punopravni članovi društva. Shodno sloganu jedne klasične (i uspešne) useljeničke zemlje – Kanade: „Kad govorimo o useljavanju, ne govorimo samo o radnoj snazi, nego o građanima“.

Demografske činjenice menjaju raspravu

Da li Nemačka zaista postaje zemlja s nečim što političari već godinama nazivaju „kultura dobrodošlice“? Da li su prošle one godine u kojima je useljavanje u raspravama bilo doživljavano kao problem – kada se govorilo o nečemu što u zemlju unosi kriminal, dodatno opterećuje socijalni sistem i dovodi do gubitka nemačkog identiteta? Raspoloženje se zaista promenilo. „Deset odsto više ispitanih građana Nemačke nego prilikom poslednjeg ispitivanja 2012, novim useljenicima želi dobrodošlicu“, kaže Franko Cota, šef tima koji je sproveo istraživanje koje je naručila fondacija „Bertelsman“. On smatra da je ta promena raspoloženja povezana s demografskim činjenicama, tj spoznajom da nemačka populacija stari i smanjuje se, kao i sve akutnijim nedostatkom stručne snage. Godine 2013. oko pola miliona stranaca se uselilo u Nemačku s namerom da tu i ostane. Veći priliv useljenika beleži jedino tradicionalna useljenička zemlja – SAD. I ne samo na globalnom, već i na kontinentalnom nivou Nemačka je top-cilj. Migrantima iz krizom pogođenih zemalja evropskog juga i jugoistoka, Nemačka je cilj broj jedan. I hrvatski državljani su ulaskom u Evropsku uniju pohrlili na sever.

Istok skeptičan, Zapad otvoren

Ipak, na taj novi talas useljenika ne gledaju svi u Nemačkoj sa oduševljenjem. Naprotiv, u područjima koja su nekad činila Nemačku Demokratsku Republiku, svaki drugi ispitanik je protiv useljavanja. Na zapadu zemlje je istovremeno oko jedna trećina protiv povećanja broja stranaca. Cota i njegova studija dolaze do zaključka da je odbijanje stranaca na istoku zemlje povezano s činjenicom da u tom dijelu zemlje, stranaca gotovo i da nema, pa je i strah od nepoznatog prisutniji nego na zapadu gde se već više od pola veka živi sa „gastarbajterima“.

Pritom je upravo istok zemlje, koji već godinama u potrazi za boljim životom u smeru zapada napušta uglavnom mlado i kvalifikovano stanovništvo, pogođen demografskim promenama i u budućnosti će najviše da zavisi od ciljanog useljavanja.

Kako privući useljenike

Studija isto tako dolazi do zaključka da i državne institucije moraju da promene svoj stav prema useljenicima od kojih se dosad isključivo nešto očekivalo. „Useljenicima bi trebalo izaći u susret, recimo kroz olakšano priznavanje diploma ili olakšano sticanja boravišnih dozvola za članove porodica“, pokazuje studija. I večiti kamen spoticanja političkih struja u Nemačkoj, mogućnost sticanja dvostrukog državljanstva, ponovno bi moglo da se nađe na dnevnom redu. Nemačka je na pragu novog perioda koje neće oskudevati intenzivnim raspravama o podizanju atraktivnosti Nemačke kao useljeničke zemlje.