Beba iz epruvete slavi 30. rođendan

Ime: Oliver

Težina: 4.150 grama

Rođen: 16. aprila 1982.

Riječ je prvoj bebi iz epruvete u Njemačkoj. Dječak je došao na svijet prije 30 godina, carskim rezom, u Univerzitetskoj klinici u Erlangenu. Bio je to senzacionalan događaj koji je izazvao žestoke reakcije u stanovništvu i među stručnjacima, te rasplamsao diskusiju između zagovornika i protivnika vantjelesne oplodnje.

Za jedne je to bila revolucionarna metoda, za njih su djeca začeta na taj način bila dobrodošla, dok su drugi smatrali da je skandalozno stvarati ljudski život u epruveti. I u stručnim krugovima je profesor Zigfrid Trotno, „otac“ prve bebe iz epruvete, svojim istraživanjem i rezultatima nailazio na snažan otpor.

Sve je odavno rutina

Danas je oplodnja „in vitro“odavno rutina. U više od 120 centara u Njemačkoj, parovima koji ne mogu da imaju djece pruža se pomoć, a time u većini slučajeva omogućava i toliko željeno roditeljstvo. Kvota uspjeha iznosi 30 do 40 odsto, što znači da od više od 40.000 pokušaja vantjelesnog oplođenja godišnje, oko 10.000 pacijentkinja zatrudni.

Na početku je dobijanje jajne ćelije bilo moguće samo laparoskopijom, hirurškim zahvatom. Tako je nastala i prva njemačka beba iz epruvete. Samo dvije godine kasnije, pronađen je novi postupak. „Jednostavnim pristupom, kroz vaginu, uzimane su jajne ćelije“, kaže profesor Tomas Katcorke. On je direktor Centra za reproduktivnu medicinu u Esenu. „Ovaj jednostavni način uzimanja jajne ćelije doveo je do pobjede reproduktivne medicine“, kaže Katcorke. U svijetu je do sada rođeno oko četiri miliona beba iz epruvete.

Šta se od onda desilo

Još uvijek se jajna ćelija uzima iz tijela žene, uz pomoć mikropipete i spermatozoidima vantjelesno oplođava. „Metoda se nije promijenila“, kaže profesor Ralf Ditrih sa Univerzitetske klinike u Erlangenu. Ali, u međuvremenu je moguće i liječenje ograničenog steriliteta kod muškarca. Ako je broj spermatozoida premali da bi se obavila klasična vantjelesna oplodnja, moguće je upotrebiti i samo jedan jedini spermatozoid.

„Ako je poznata nasljedna bolest kod roditelja, može se obaviti dodatna terapija, a to je takozvana preimplantaciona dijagnostika“, kaže Ralf Ditrih. Od promjene zakona u julu 2011. ona je u određenim slučajevima dozvoljena i u Njemačkoj. Kod rutinske vantjelesne oplodnje ne ispituje se da li je embrion nosilac nasljedne bolesti.

Pomoć pacijentima bolesnim od raka

Od moderne reproduktivne medicine imaju koristi i mnogi pacijenti oboljeli od raka. Često se dešavalo da poslije uspešnog liječenja od raka oni nisu mogli da imaju djecu. Naime, dešava se da lijekovi trajno oštete jajnike. Danas se tkivo iz ženskih jajnika može uzeti i zamrznuti. „Potom se ženi izliječenoj od raka može ponovo ubaciti komadić ovarijalnog tkiva“, kaže Ditrih. „Iz toga se razvijaju normalne jajne ćelije i žena može da zatrudni na prirodan način.“ U Erlangenu je zamrznuto tkivo oko 250 žena. U sedam slučajeva je izvršen ovaj transfer. Jedna pacijentkinja je zatrudnjela, a njena beba je rođena u Drezdenu. I majka i dijete su zdravi.

Autorke: Gudrun Hajze / Mirjana Kine-Veljković

Odgovorni urednik: Azer Slanjankić