Almanya’da tarihin akışını değiştiren gün

SS 20 tipi Sovyet füzelerinin tehditleri altındaki bir ülke… 80’li yılların başında NATO, Almanya’yı böyle görüyordu. Tek çözüm, Almanya’nın daha iyi silahlanmasıydı. Ancak NATO’nun Avrupa ülkelerinde orta menzilli füze konuşlandırma planı Almanya’da büyük tepkiyle karşılaştı. Barış hareketi çerçevesinde nükleer silahları protesto eden yaklaşık bir milyon insan sokaklara döküldü…

Protestolar Almanya genelinde yayılıyor

Takvim yaprakları 10 Ekim 1981’i gösteriyordu: Almanya’nın başkenti Bonn’un en büyük parklarından birinde, batı Almanya’nın en büyük barış eylemlerinden biri yapılıyordu. Yaklaşık 300 bin Alman, Amerika Birleşik Devletleri'nin Avrupa'da füze konuşlandırma planlarına karşı ayaklandı. Bu, tüm Batı Almanya'ya yayılacak olan protestoların yalnızca başlangıcıydı. Kiliselere ve sendikalara bağlı gruplar, bilim insanları, hekimler, hukukçular, Yeşiller gibi siyasi partilerden insanlar sokaklara döküldü ve nükleer silahları protesto etti. Yeşiller Partisi’nin milletvekillerinden Petra Kelly de onların arasındaydı:

“Nükleer silahları ve reaktörleri her yerde reddediyoruz, zira nükleer silahlar ve bombalar birbirinden ayrı düşünülemez. Dünyanın her yerinde nükleer santraller nedeniyle, doğuda ya da batıda konvansiyonel bir savaşı, bir nükleer savaşa dönüştürmek mümkün…”

Bonn’daki gösteri o kadar geniş bir katılımla gerçekleşti ki, dükkân sahipleri olay çıkması ihtimaline karşı önlem aldı. Ancak gösteri ayaklanmaya dönmedi. Polis istatistiklerine göre, yalnızca 5 vitrin kırılmış ve 11 kişi gözaltına alınmıştı. Kaos ya da anarşiden iz yoktu. Dönemin sosyal demokrat Başbakanı Helmut Schmidt, protestocuların bu kadar disiplinli hareket etmesinin övgüye layık olduğunu söylüyordu. Nobel ödüllü ünlü Alman edebiyatçı Günter Grass, “4 bin dolayında nükleer başlıklı imha potansiyeli söz konusu. Burada savunmadan bahseden delidir, çılgındır” diye konuşuyordu.

Hedef silahsız barış

Göstericiler çoğunlukla barış güvercinli pankartlarla Filistin poşusu taşıyordu. Öğrencilerle, yaşlılar yan yana yürüyordu. Savaş karşıtlarının sloganı ‘silahsız barış yaratmaktı'. Bu amaçla, federal hükümetin NATO'nun Almanya'da ve Avrupa ülkelerinde orta menzilli füze konuşlandırması planından imzasını çekmesinin talep edildiği “Krefeld Çağrısı”nı dört milyon kişi imzaladı. Bonn'daki gösteriyi yenileri izledi ve barış hareketi Almanya'da büyüdükçe büyüdü. Vatandaşların inisiyatifiyle kurulan Çevre Koruma Derneği’nin sözcüsü Jo Leinen, 1983 yılında Bonn’da katılımcı sayılarını şöyle veriyordu: “300 bin kişi güneyde, ama bu rakam artma eğiliminde, 400 bin kişi Hamburg’da, 100 bin Berlin’de ve yarım milyon Bonn’da… hop hop hop, nükleer füzeler stop!”

Silah ihracatına karşı kampanyalar, insan zincirleri, nükleer füzelerin konuşlandırılmak istendiği yerlerde gösteriler, yollarda barikatlar… Protestocular haklarında şikâyette bulunulmasını ve yargılanmayı dahi göze alıyorlardı.

Ordunun, olası bir nükleer savaşa karşı alınan teknik önlemlerin güvenilir olduğuna yönelik varsayımı şüpheyle karşılandı ve tepki çekti. Bu nedenle insanlar sokaklara döküldü. Kitle hareketine dönüşen Alman Barış Hareketi Federal Almanya’nın kültürel dokusunda da büyük değişikliğe yol açtı.

Michael Marek / Çeviri: Başak Özay



Editör: Ahmet Günaltay