Alman da vatandaşlığını kaybedebiliyor

Rebekka Haas-Çetin, Almanlarla özdeşleştirilen tüm fiziksel özellikleri taşıyor. Sarışın, uzun boylu, mavi gözlü… Çocukluğunu Almanya'nın Rottweil kentinden geçiren 48 yaşındaki Haas-Çetin, yıllardır yönetmen eşi Sinan Çetin ile birlikte İstanbul'da yaşıyor. Ancak çiftin mutluluğuna gölge düşüren bir sorun var, o da eşi gibi sinemacı olan Haas-Çetin'in artık Alman vatandaşı olmaması. İki yıl önce Alman pasaportunu ve kimliğini İstanbul'daki Alman konsolosluğuna teslim etmek zorunda kalan Haas-Çetin, bu tecrübenin kendisi için adeta bir travma olduğunu söylüyor: “Çifte vatandaş olduğumu bildirmem gerekiyordu. Türk vatandaşlığına geçmiştim sonuçta. Konsolosluk çalışanları beni aradı ve benimle görüşmek istediklerini söyledi. Kısa bir görüşme çerçevesinde bana, Alman vatandaşlığına sahip olma süresinin dolduğu ve Alman vatandaşlığından çıkartıldığım söylendi. Şok oldum! İnsanın kendi kimliğiyle bütünleştirdiği bir şeyi kaybetmesi bana tamamen yabancı geldi. Alman pasaportumu geri almak için ne gerekirse yapmaya hazırım.”

Hükmü yiten izin

Türkiye'de bir arsa satın almak isteyen Haas-Çetin, yalnızca Türk vatandaşı olanların gayrimenkul sahibi olabileceğini öğrendikten sonra Türk vatandaşlığına geçme kararı almış. Ancak Almanya'da 2000 yılından bu yana geçerli olan vatandaşlık yasasına göre, çifte vatandaş olmak isteyenlerin bunun için ‘Alman vatandaşlığını koruma izni' alması gerekiyor. Bunun bilincinde olan Rebeka Haas-Çetin de bu izni almış. Ancak Türk vatandaşlığına geçmesi dört yıl sürünce, iki yıl hükmü bulunan koruma izni de geçerliliğini yitirmiş ve Türkiye'de yaşayan sinemacı Alman vatandaşlığını kaybetmiş. Rebeka Haas-Çetin, sürenin dolduğunu fark etmemiş olması nedeniyle bir hata yaptığını düşünüyor ve bu hatasını telafi etmek istiyor: “Pasaportumu ve kimliğimi teslim ettiğimde, tekrar Alman vatandaşı olabilmemin tek yolunun yurtdışından Alman vatandaşlığına geçmek olduğunu söylediler.”

'Yurt dışından yeniden vatandaşlığa geçmek zor'

Alman hukuku, genel olarak çifte vatandaşlığı engellemeye çalışıyor. İdare hukuku uzmanı Avukat Meinhard Ade, binlerce Alman'ın kendi isteği dışında Alman vatandaşlığını kaybettiğini söylüyor. 69 yaşındaki Ade, yurtdışında yaşayan Almanların yeniden Alman olabilmesi için yardımcı olmaya çalışıyor. Bu Almanların Avrupa Birliği ülkelerinden birinin vatandaşlığına geçmiş olması bir sorun teşkil etmiyor. Ancak Ade, diğer ülkelerin vatandaşlığına geçmiş olanların yeniden Alman vatandaşlığına geçmesinin hayli zor olduğunu belirtiyor. Hukukçu, bunun sorumlusunun hukuki düzenlemeler değil, Köln'deki Federal İdari İşler Dairesi olduğunu söylüyor. Ade'ye göre, bu daire sürekli olarak yasayı ihlâl ettiği gibi, işi de yokuşa sürüyor: “Yasalarda, eskiden Alman olan ve kendi ülkeleri ile hala irtibatı bulunan Almanlar için yeniden vatandaşlığa geçmenin kolaylaştırılması gerektiği yazılı. Ancak yasa koyucu ne yazık ki ‘kolaylaştırma' ifadesi ile resmi makamlara karar yetkisi tanımış oldu. Federal İdari İşler Dairesi de yasayı akla gelebilecek her tür şartın koşulması şeklinde yorumluyor. Özellikle ‘geçimini sağlayabilme' şartı öne sürülüyor. Bence bu yasayı ihlâl eden bir tutum. Ancak dairenin kararları mahkemeler tarafından sınırlı düzeyde kontrol ediliyor.”

Avukat Ade, yeniden Alman vatandaşlığına geçiş bu oldukça zorlu bir süreç olduğunu söylüyor. Özellikle, ‘kendi geçimini sağlayabilme şartının' resmi makamlar tarafından objektif değerlendirilmediğini belirten avukat, bunun Alman vatandaşlığını geri kazanmak isteyen Almanların önüne bir sorun olarak çıkartıldığını söylüyor.

© Deutsche Welle Türkçe

Anja Krüger, Ulrike Hummel / Başak Özay

Editör: Hülya Schenk