موج جدید "کارگران دانشی" در راه است
۱۳۹۲ اسفند ۱۳, سه‌شنبه
وزیر کار، تعاون و رفاه اجتماعی ایران در باره خطر بیکاری میلیون‌ها نفر هشدار داده است. علی ربیعی در تازه‌ترین اظهارنظر خود عنوان کرده که درسال‌های آینده ۴ میلیون و ۵۰۰ هزار نیروی کار با تیپولوژی خاص و انتظارات متفاوت، جویای کار خواهند شد. او این گروه را "کارگران دانشی" نامیده است.
علی طیب‌نیا وزیر اقتصاد هم قبل از ربیعی گفته بود، با پیوستن دانش‌آموختگان دانشگاهی به صف متقاضیان کار، تعداد بیکاران کشور به ۸ میلیون نفر خواهد رسید.
خبرگزاری مهر روز سه‌شنبه ۱۳ اسفند به نقل از علی ربیعی نوشته است: «متاسفانه برخی ها تصور می کردند با پاشیدن پول به جامعه می توانند اشتغال ایجاد کنند. منابع مالی مهم است اما همه کار نیست، جامعه برای ایجاد اشتغال باید به یک نهضت عمومی اقدام کند. جامعه نیاز به کار و پشتکار دارد و این کار حتی در بخش دولتی هم باید ایجاد شود.»
آخرین گزارش‌ها درباره معضل بیکاری در ایران
این نخستین مرتبه نیست که مقامات دولت یازدهم از صرف منابع مالی فراوان اما بدون نتیجه برای ایجاد اشتغال در دولت‌های نهم و دهم می‌گویند. ربیعی اضافه کرده که ایجاد اشتغال تنها تخصیص منابع مالی و فقط وظیفه دولت نیست و قرار است برای بسترسازی ایجاد اشتغال، منابعی از محل هدفمندی یارانه‌ها درنظر گرفته شوند.
خیل بیکاران دانش‌آموخته
علی ربیعی پیش‌تر تاکید کرده بود که ۴۳ درصد متقاضیان بازار کار ایران را فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌ها تشکیل می‌دهند.
وی در آذر ماه ۱۳۹۲ هم از لزوم تغییر فرهنگ ایرانی برای گذر از مدرک گرایی به مهارت‌آموزی یاد کرده و گفته بود که صنعت کشور برای رقابت‌پذیری محتاج مهارت‌آموزی است.
او گفته بود: «طبق آمار، نرخ بیکاری جوانان ۲۶ درصد است که دو برابر نرخ بیکاری کل است. این در حالی است که میانگین رشد بهره وری نیروی کار حدود ۳ /۱ درصد است. این به آن معنا است که بیکاران زیادی داریم و نیروی کار ما نیز خوب کار نمی کند.»
ربیعی خواسته بود که مهارت‌آموزی به یک گفتمان تبدیل شود: «درحالی نیروی کار ما بهره‌وری پایینی دارد که نیروی انسانی ماهر به کلید توسعه تبدیل شده است و در خوش‌بینانه‌ترین برآوردها حداقل ۵۰ درصد نیروی جویای کار دارای مهارت است و این یک تناقض بزرگ است.»
وزیر تعاون، کار و رفاه با بیان این‌که ایجاد اشتغال تنها تخصیص منابع مالی و فقط وظیفه دولت نیست اظهارداشت: «قرار است برای بسترسازی ایجاد اشتغال، منابعی از محل هدفمندی یارانه ها تخصیص دهیم.»
"توهم‌های آماری"
مرکز آمار ایران در میانه بهمن ماه اعلام کرده بود که میزان بیکاری در تابستان ۹۲ نسبت به سال گذشته ۲ درصد کاهش داشته و اندکی کمتر از ده و نیم درصد بوده است. علی ربیعی در واکنش به این میزان، خواستار کنار گذاشتن "توهمات آماری" شده بود.
احتمالا این آمار بر اساس تعریفی استخراج شده که یک ساعت کار در هفته را نیز شغل افراد محسوب می‌کند. وزیر کار در زمان اعلام این آمار تاکید کرد که به زودی تعداد بیکاران به ۱۰ میلیون نفر می‌رسد. او افزود: «یارانه‌ها بلایی بر سر کشور آورده که علاوه بر مسائل اقتصادی، مسائل فرهنگی و اجتماعی را نیز با مشکل روبرو کرده است.»
خبرگزاری مهر در گزارش اخیر خود به سیستم آموزش‌عالی کنونی در ایران پرداخته که هماهنگ با نیازهای بازار کار نیست و در رشته‌‌هایی اقدام به پذیرش دانشجو می‌کند که شاید تا سال‌ها مورد نیاز بازار کار کشور نباشد.
مهر به آگهی‌های جذب نیروی کار در روزنامه‌ها و مجله‌ها اشاره کرده و می‌نویسد، بیش از ۹۰ درصد کل نیاز استخدامی شرکت‌ها و بنگاه‌های کشور به ویژه در بخش‌های صنعتی و تولیدی، جذب نیروی ماهر و دارای سابقه کاری است: «در حالی که اکثریت قریب به اتفاق کارجویان فارع‌التحصیل دانشگاه‌ها تنها مدرک و عنوان دارند، اما فاقد مهارت متناسب با نیازهای روز بازار هستند.»
طبق آماری که در پاییز ۱۳۹۲ ارائه شد، یک میلیون و ۱۰۳ هزار نفر از جویندگان کار دارای مدرک تحصیلی فوق دیپلم تا دکترا بوده‌اند. به گفته ناظران بازار کار ایران، پذیرش نیروی تازه‌کار و فاقد سابقه در بخش‌های تولیدی و صنعتی تقریبا صفر است.
در حالی که میزان تحصیلات در جوامع پیشرفته شانس اشتغال و درآمد مناسب را بالاتر می‌برد، تحصیلات دانشگاهی در ایران می‌تواند تبدیل به مانعی در کاریابی شود. مصداق این مدعا را می‌توان در آگهی‌های متعددی دید که در آن‌ها جوانان دانشگاه دیده و دارای مدرک لیسانس، برای سرایداری مجتمع‌های مسکونی و نگهبانی شرکت‌ها تقاضای کار می‌دهند. شمار جوانان دانشگاه رفته به عنوان راننده آژانس‌های تاکسی خصوصی نیز کم نیست.