مرگ ریچارد فرای؛ ایران یکی از دوستان واقعی خود را از دست داد

ریچارد نلسون فرای (Richard Nelson Frye) در خانواده ای سوئدی‌تبار در ایالت آلابامای ایالات متحده آمریکا زاده شد. او در دوران نوجوانی به شرق و تاریخ آن علاقه‌ پیدا کرد و همین باعث شد که در دانشگاه ایلینوی آمریکا در کنار تحصیل در رشته‌ی تاریخ، به آموزش زبان‌های عربی و ترکی بپردازد.

فرای بعدها به زبان‌های گوناگون، از جلمه آلمانی، ازبک، پشتو، روسی، فارسی و فرانسوی مسلط شد و با زبان‌های اوستایی، پهلوی و سغدی نیز آشنایی کامل داشت. او فارسی را از محمد سمسار که کارشناس فرش در گمرک آمریکا بود آموخت و به کمک او کتاب "تاریخ بخارا"، اثر ابوبکر محمدبن جعفر نرشخی را ترجمه کرد که به رساله‌ی دکترای وی تبدیل شد. "تاریخ بخارا" مهم‌ترین و قدیمی‌ترین کتاب فارسی‌زبان در باره‌ی بخارا به به‌شمار می‌رود.

عشق به ایران

فرای به مرور به ایران و فرهنگ و تاریخ این کشور علاقه‌ی شدیدی پیدا کرد. علاقه‌ی او به سفرهای متمادی به ایران و دیگر کشورهای فارسی‌زبان محدود نشد، بلکه به شناسایی ایران وایرانی در جهان کمک فراوانی نمود.

دانشمند آمریکایی به رشته‌ی ایران‌شناسی در دانشگاه هاروارد اهمیت ویژه‌ای داد و مرکز ایران‌شناسی دانشگاه کلمبیا در نیویورک را بنیان گذاشت.

او همچنین از بنیان‌گذاران مرکز مطالعات ایرانی در تهران بود و درسازمان‌دهی مدرسه مطالعات ایرانی در شیراز نقش فعالی داشت.

این ایران شناس برجسته پیش از انقلاب در دانشگاه پهلوی شیراز تدریس می‌کرد و عضو هیات امنای این دانشگاه بود.

محبوبیت فرای در میان ایرانیان مرزی نمی‌شناخت. او پس از انقلاب نیز مورد احترام مقامات ایران بود، تا حدی که در سال ۱۳۸۹ (۲۰۱۰) دولت محمود احمدی نژاد به ریچارد فرای یک واحد مسکونی در اصفهان اهدا کرد.

محمدجواد ظریف٬ وزیر خارجه ایران روز جمعه (۸ فروردین / ۲۸ مارس)، یک روز پس از مرگ فرای، در صفحه توئیتر خود نوشت: «از درگذشت پروفسور ریچارد فرای٬ یک دوست واقعی و دانشمند ایران‌شناس٬ به شدت غمگین شدم. میراث غنی او همواره زنده خواهد ماند. خداوند روحش را قرین رحمت کند.»

از فرای آثار فراوانی درباره‌ی ایران و ایرانیان به جا مانده است؛ از جمله کتاب‌های "ایران بزرگ: ادیسه قرن بیستم"، "تاریخ ایران باستان"، "دوران طلایی ایران" و "میراث باستانی ایران".

همسر دوم ریچارد فرای٬ ایدن نبی نام دارد و از آشوریان ایران و از کارشناسان فرهنگی آسیای مرکزی و خاورمیانه است.

ایران‌شناس آمریکایی به احتمال زیاد در اصفهان و در کنار رودخانه زاینده رود، نزدیک آرامگاه پروفسور آرتور پوپ، شرق شناس نامدار به خاک سپرده خواهد شد.