لغو مجوز اپرای سعدی به خاطر حضور تک‌خوان زن
۱۳۹۴ فروردین ۲۴, دوشنبه
اپرای عروسکی سعدی قرار بود پیش از این در جشنواره تئاتر و موسیقی فجر بر روی صحنه برود اما با تحقق نیافتن این امر، بهروز غریب‌پور، کارگردان این تئاتر خبر از اجرای آن در روز نخست اردیبهشت هم‌زمان با روز بزرگداشت سعدی داده بود.
حالا با نزدیک شدن به موعد مقرر کارگردان این تئاتر خبر از تهدید گروه‌هایی داده است که گفته‌اند: "اگر قرار باشد اپرای عروسکی سعدی در شیراز اجرا شود، همان برخوردی را که با علی مطهری در این شهر کردیم را با عوامل این تئاتر هم انجام خواهیم داد."
علی مطهری، نماینده مجلس ۱۸ اسفند سال گذشته وقتی که برای ایراد سخنرانی به شیراز رفته بود، به محض خروج از فرودگاه شیراز و سوار شدن به تاکسی، با چوب و سنگ مورد حمله افراد لباس شخصی قرار گرفت. مهاجمان شیشه‌های تاکسی را شکسته و به مطهری با اسپری فلفل حمله کرده بودند.
دولت‌های پیشین چطور مجوز می‌دادند؟
اعتراض‌ها به اجرای اپرای عروسکی سعدی به خاطر حضور یک تک‌خوان زن است. سحر محمدی، خواننده و بازیگر قرار بوده که در این اپرای عروسکی نقش خواهر منصور حلاج، عارف شهید قرن سوم هجری را ایفا کند.
دلیلی که پیروز ارجمند، مدیرکل دفتر موسیقی وزارت ارشاد هم آن را تائید کرده و گفته است: «بر اساس قواعد دفتر موسیقی به کارهایی که در آنها تک‌خوان زن حضور دارد، نمی‌توانیم مجوز دهیم.»
مدیرکل دفتر موسیقی وزارت ارشاد تنها راه صدور مجوز برای اپرای عروسکی سعدی را مشروط به حذف بخش تک‌خوانی یا تغییر آن به هم‌خوان اعلام کرده است.
بهروز غریب‌پور، کارگردان این اثر اما نظری متفاوت از مدیرکل دفتر موسیقی وزارت ارشاد دارد و گفته است: «سحر محمدی تنها به عنوان "آواگر" در نمایش حضور دارد، اما مسئله اینجاست که گویا عده‌ای تصور کرده‌اند، او قرار است به‌صورت زنده در این نمایش عروسکی بخواند که اصلا این طور نیست. در این نوع نمایش عروسکی، دیالوگ نقش‌ها به شکلی فاخر گفته می‌شود و لهو و لعبی در کار نیست.»
غریب‌پور همچنین با بیان اینکه خانواده‌های اعضای گروهش با توجه به بحث‌های پیش آمده ابراز نگرانی کرده‌اند، گفته است: «تا زمانی که این نوع تهدیدها از طریق سایت‌های مجازی و غیره کنترل نشود و مقامات برخورد نکنند، گروه اپرای عروسکی سعدی به شیراز نمی‌رود، چرا که مسئولیت تأمین امنیت جانی حدود ۴۰ نفر بر عهده من است و از آنجا که می‌خواهم یک کار هنری انجام دهم، و نه اینکه به میدان جنگ بروم، منتظر فراهم شدن شرایط مناسب برای کار می‌مانم.»
"مرکز هنرهای نمایشی" اما تا پیش از این، مجوز اپراهای عروسکی دیگری را که بهروز غریب‌پور آنها را کارگردانی کرده بود را صادر می‌کرد. اپراهایی که در تمام آنها عروسک‌های تک‌خوان حضور داشتند.
مدیر مرکز سعدی‌شناسی با اشاره به همین موضوع به ایسنا گفته است: «ما بیشتر در تعجبیم که چطور در ۱۰ سال گذشته و در دولت‌های پیشین، مجوز این‌گونه اپراها با آواگری عروسکان داده شده و در اپرای عروسکی سعدی به یک‌باره نظر مدیران تغییر کرده است.»
بهروز غریب‌پور کارگردانی اپراهای عروسکی مختلفی از جمله لیلی و مجنون، حافظ، عاشورا و رستم و سهراب را در کارنامه هنری خود دارد.
شش ماه انتظار برای گرفتن مجوز
از سوی دیگر همکاری محمد معتمدی، خواننده سنتی ایران با یک خواننده زن اسپانیایی هم باعث بروز مشکلاتی برای این او شده است.
محمد معتمدی به تازگی با انتشار نا‌مه‌ای در انتقاد از وضعی که "مسئولان فرهنگی کشور" برای او به وجود آورده‌اند، گفته است: «تقریبا شش ماه از آغاز نخستین اقدام برای گرفتن مجوز آلبوم "عبور" می‌گذرد. شش ماه زمان کمی نیست. عمر مفید ما هنرمندان در بهترین حالت از تعداد محدودی از همین شش ماه‌ها تشکیل می‌شود. البته هنوز مجوزش را نگرفته‌ام. اعتراضی هم ندارم و مطمئنم آن کسانی که این قدر بر فعالیت من و امثال من حساسیت و وسواس دارند، قطعا خیرخواه فرهنگ عمومی جامعه‌اند اما سؤال اینجاست آیا تا به حال اندیشیده‌ایم که عمل و رفتار ما با اهداف و آرمان‌های ما همسو هستند و یا کارکردی کاملا متضاد دارند؟»
معتمدی افزود: «در عرصه مدیریت کلان فرهنگی، مسلما آنچه در جهت‌دهی فرهنگ جامعه تأثیر خواهد داشت، رفتار و عمل ماست و نه آرمان و آرزوی ما. امروزه امواج صد‌ها شبکه ماهواره‌ای از سراسر جهان، هر شبانه روز هزاران قطعه موسیقی و تصویر را بدون وقفه و با بهترین کیفیت به خانه‌ها و تلویزیون‌های ما ارسال می‌کنند و حتی برای ثانیه‌ای هم منتظر هیچ گونه مجوزی از هیچ نهاد و ارگانی نمی‌مانند.»
این خواننده سنتی ایران می‌پرسد: «چرا موسیقی من، موسیقی برآمده از فرهنگ اصیل و ارزشی این آب و خاک، باید بیش از شش ماه در انتظار دریافت مجوز بماند و دست آخر...؟ آیا یقین داریم که عمل و رفتار ما با آرمان و آرزوی‌های ما همسو هستند؟»
بیشتر بخوانید: تاجزاده: اگر موسیقی حرام است، چرا فقط برای زنان؟
محمد معتمدی و روزاریو ترمندیتا در شهریورماه ۱۳۹۳ کنسرت قصیده را در جشنواره‌ای در اتریش برگزار کردند. کنسرتی که به ظاهر دردسرساز نشد، تا اینکه یکی از شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی زبان اقدام به پخش فیلم کامل این کنسرت کرد و بحث‌ها پس از آن آغاز شد.
تابناک در این رابطه می‌نویسد: «باید دید در نهایت موضوع مجوز نگرفتن آلبوم محمد معتمدیرسما تأیید می‌شود و یا در روزهای پیش رو با صدور آلبوم این خواننده، مشکلات مرتفع خواهد شد.»
مسئله تک‌خوانی و همخوانی زنان در عرصه موسیقی، موضوعی است که از سال گذشته تا کنون بارها مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفته است. به علت انتشار اخباری در جهت حذف زنان هم‌خوان یا نوازنده اعتراضات گسترده‌ای نیز نسبت به این روند انجام گرفت.
این برخوردها و به دنبال آن اعتراضات در حالی صورت گرفته است که علی جنتی، وزیر ارشاد دولت روحانی در روزهای نخست فعالیتش گفته بود: «طبق نظر مراجع اگر صدای تک‌خوان‌ها موجب مفسده نباشد ایرادی ندارد و برخی از مراجع در این باره چنین نظری ندارند.»