"قاچاق قانونی"، معضلی برای صنعت پوشاک ایران

مرکز پژوهش‌های مجلس ایران در گزارشی که به تازگی منتشر کرده از رشد ۵۰۰ درصدی (پنج برابری) قاچاق پوشاک طی سال‌های ۱۳۸۵ تا ۱۳۸۹ خبر داد. این آمار بر اساس محموله‌های مکشوفه قاچاق تهیه شده است و این احتمال وجود دارد که عدد واقعی بیش از مقدار اعلام شده در این گزارش باشد. بر اساس این گزارش، واردات رسمی پوشاک نیز در این مدت افزایش داشته است.

به گزارش پایگاه اینترنتی خبرآنلاین، در بخش پوشاک ایران بیش از ۹ هزار و ۳۰۰ واحد تولیدی با سرمایه‌ای بیش از ۴ هزار میلیارد تومان فعالیت دارند که برای ۲۵۰ هزار نفر فرصت شغلی مهیا کرده‌اند. این نگرانی وجود دارد که افزایش واردات و قاچاق پوشاک به تعداد نیروی کار و میزان سرمایه‌ی این بخش لطمه‌ی جدی وارد کنند. ۱۴ درصد نیروی کار ایران در بخش پوشاک فعالیت می‌کنند و ۸ درصد از سرمایه‌ی بخش صنعت ایران در این عرصه در گردش است.

مرکز پژوهش‌های مجلس ایران مهم‌ترین دلایل رشد قاچاق پوشاک را از یک سو قیمت بالای تولیدات داخلی، کوچک و پراکنده بودن واحدهای تولیدی، نداشتن برندهای مطرح و قابل اعتماد، و از سوی دیگر سود بالا و سهولت قاچاق کالا ذکر کرده است.

«قاچاق قانونی مراکز قدرت»

در این گزارش "قاچاق قانونی" به عنوان یک معضل عمده قاچاق مطرح شده است: «بخش وسیعی از قاچاق کالا به کشور و به خصوص پوشاک در پوشش اقدامات قانونی صورت می‌گیرد.» اقدامی که به عبارت دیگر توسط «عناصر ذی‌نفود در نظام تصمیم‌گیری کشور به واسطه صدور مجوزهای خاص واردات، رانت و انحصارطلبی» انجام می‌شود.

موضوع "قاچاق قانونی کالا" پیش از این نیز توسط برخی مقام‌های حکومت ایران مطرح شده بود. وجود "اسکله‌های غیر قانونی" یکی از مواردی است که به این نوع قاچاق کمک می‌کند.

بر اساس آخرین آمار اعلام شده، در ایران ۲۰۱ اسکله وجود دارد که طبق اعلام ستاد مبازره با قاچاق کالا و ارز، از این تعداد ۴۳ اسکله تجاری، ۶۹ اسکله صادراتی، ۲۰ اسکله صنعتی، ۲۳ اسکله چند منظوره، هفت اسکله مسافری، ۱۵ اسکله نظامی و ۱۳ اسکله متروک هستند. بر طبق این آمار نوع ۱۱ اسکله مشخص نشده است. خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) نیز پیش‌تر از "اسکله‌های دردسرساز" خبر داده بود.

در همین حال همه اسکله‌های تجاری ایران نیز زیر پوشش گمرک نیستند. محمود احمدی‌نژاد، رئیس جمهوری اسلامی، پیش‌تر و در سخنرانی در مورد قاچاق کالا، از «برادران قاچاقچی خودمان» نام برده بود به اسکله‌هایی اشاره کرده بود که گمرک بر آن‌ها نظارت ندارد.

پیشنهاد راه‌حل‌هایی برای کاهش قاچاق

مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در گزارش خود راه‌حل‌هایی را برای کاهش قاچاق و کمک به صنعت پوشاک ارائه کرده است. ارائه معافیت‌های مالیاتی برای تولیدکنندگان داخلی در جهت نوسازی فن‌آوری تولید، ایجاد فروشگاه‌های زنجیره‌ای و تاکید بر برند سازی داخلی از جمله این پیشنهادها هستند.

همچنین این گزارش پیشنهاد می‌کند که کنترل بیشتری بر مبادی ورود کالا به ایران صورت گیرد. منطقی‌کردن تعرفه واردات پوشاک، الزام فروشندگان پوشاک خارجی به درج "ایران کد" و تغییر تعرفه واردات پارچه از دیگر موارد پیشنهادی مرکز پژوهش‌های مجلس است.

MI/PB