عریضه‌نویسان ایران از کاهش درآمد خود می‌نالند
۱۳۹۳ آبان ۲, جمعه
تبلیغات
"عریضه نویسی" در مقابل دادگاه‌های ایران، سابقه‌ای چندین ساله دارد. حضور عریضه‌نویسان در مقابل دادگاه‌ها تا جایی پیش رفت که این حرفه به منبع درآمد خوبی برای عده‌ای تبدیل شد. یک وکیل برای نوشتن یک لایحه مبلغی در حدود ۵۰۰هزار تا یک میلیون تومان طلب می‌کند، اما یک عریضه‌نویس همان لایحه را با ۱۰ هزار تومان می‌نویسد.
دستمزد بالای وکلا در نوشتن لایحه، دلیل اصلی رونق عریضه‌نویسی در ایران شد. در سال‌های گذشته، علاوه بر عریضه‌نویسان برابر دادگاه‌ها، گروهی نیز به عریضه‌نویسی در برابر نهاد ریاست‌جمهوری پرداختند. آن‌ها در برابر دریافت حق‌التحریر شکایات مردم را برای دفتر ریاست‌جمهوری تدوین می‌کردند. اما به گفته عریضه‌نویسان در حال حاضر به‌دلیل لغو ماده ۱۸ قانون تشکیل دادگاه‌های عمومی و انقلاب کار آن‌ها از رونق افتاده است. یکی از عریضه‌نویسان قدیمی می‌گوید:«زمانی که ماده ۱۸ اجرا می‌شد، بیشتر شاکیان یا متشاکیان درخواست اعمال این ماده را داشتند و به همین دلیل کار و کاسبی عریضه‌نویسان سکه بود.»
بر اساس ماده ۱۸ قانون تشکیل دادگاه‌های عمومی و انقلاب دعاوی کیفری می‌توانست خارج از نوبت بررسی شود.
عریضه نویسان خیابان خیام تهران می گویند کارشان دیگر رونق سال‌های گذشته را ندارد. با این حال بعضی از آنان حتی وکلا را به مناظره دعوت می‌کنند. آنان معتقدند با این‌که تحصیلات دانشگاهی ندارند اما به دلیل تجربه چندین ساله در عریضه‌نویسی، خبره‌اند و کار مراجعه‌کنندگان را در زمان کوتاه‌تر و با هزینه کمتر انجام می‌دهند.
سابقه عریضه‌نویسی در ایران
عریضه‌نویسی جلوی دادگاه‌ها به ۷۰ تا ۸۰ سال قبل باز می‌گردد. در آن دوران به جای دستگاه قضایی وزارت عدلیه و اداره ثبت اسناد با هم فعالیت می کردند و افرادی در این نهادها تنها کارشان نویسندگی بود.
بعدها همان افراد به عریضه‌نویسی روی آوردند؛ چرا که شغل وکالت در آن دوران شغلی جدید و هزینه‌بر بود و مردم به دلیل کم‌سوادی یا بی‌اطلاعی از قانون دادخواست‌ها، لوایح و عریضه خود را به عریضه‌نویسان واگذار می‌کردند که هم ارزان بودند و هم کار را با سرعت انجام می‌دادند.
درحال حاضر با وجود الکترونیکی شدن بخشی از خدمات قضایی و امکان دسترسی سریع به قوانین و مقررات و حتی نمونه‌های دادخواست و لوایح همچنان عریضه‌نویسی در خیابان خیام تهران (مجموعه ساختمان‌های دادگستری و دادسرا) ادامه دارد.
البته بخشی از این عریضه نویسان در سال‌های قبل ساماندهی شدند و حتی برای آنان مکانی در دادگاه‌ها ایجاد شد. اما هنوز هم عده‌ای از مردم به دلیل بی اطلاعی از قانون یا تعرفه‌های جدید خدمات قضایی باز هم به سراغ عریضه نویسان خیابانی می روند.
اثرات منفی انتقال دادگاه خانواده
یکی از قدیمی‌ترین عریضه‌نویسان تهران به خبرگزاری مهر می‌گوید: «دربخش بیماری‌های واگیردار وزارت بهداشت کار می کردم و بعد از این شغل بیرون آمدم. درست ۱۷ سال قبل برای مشاوره حقوقی به دادسراها و برخی مراکز می‌رفتم و از آنجا تصمیم گرفتم عریضه نویس شوم. پاتوقم خیابان داور بود. کار ودرآمدم هم خوب بود. اما ۵ سال است که دیگر یک اظهار نامه ننوشته‌ام. آن روزها دادگاه خانواده هم در همین خیابان خیام بود و وضع ما بد نبود اما دیگر از اینجا منتقل شده است.»
وی که این روزها برای نوشتن هر عریضه ۵ تا ۱۰هزار تومان پول می گیرد، می گوید: «درآمد ماهانه‌ام به ۵۰۰ هزار تومان نمی‌رسد. مشتری کم شده اما باز هم به این شغل علاقه دارم.» در ایران حداقل دستمزد اکنون ۶۰۴ هزار تومان در ماه است.
این عریضه‌نویس قصد ادامه تحصیل داشته و حتی در دانشگاه هم پذیرفته شده، اما شرایط زندگی اجازه ادامه تحصیل را به او نداده است. با این حال او هر روز قوانین را می خواند و سعی می‌کند به روز شود. بلکه بتواند ارباب رجوع را راضی نگه دارد.
عریضه‌نویسان در پی مناظره با وکلا
عریضه نویس دیگری می‌گوید: «با مدرک فوق دیپلم حسابداری، مدت‌ها بیکار بودم تا این‌که یک روز بنابر پیشنهاد یکی از دوستان، برای پیدا کردن کار به نهاد ریاست جمهوری آمدم و نامه بلند بالایی نوشتم اما نتیجه ای نگرفتم. پس از چندین بار رفت و آمد، به این نتیجه رسیدم که برای مردم عریضه بنویسم و از آن پس عریضه‌نویس شدم.»
در خیابان خیام حدود ۱۵ عریضه نویس مشغول به‌کار هستند. اغلب آنان تجربه‌ای ۱۰-۱۵ ساله دارند و از این تجربه به عنوان سرمایه‌اشان یاد می‌کنند. همگی آنان هم می‌گویند که حاضرند با وکلای امروزی مناظره و گفت‌وگو کنند تا ثابت شود که کارشان را بلد هستند.
تبلیغات