کتابخانه ای که کتابخوان ندارد

سکوت در فضای کتاب خانه حاکم است. دلیل این سکوت رعایت محیط مطالعه نیست، بلکه در این جا کسی نیست که برای کتاب خواندن بیاید. در برخی سالون ها یکی دو نفر دیده می شوند و برخی دیگر، خالی اند.

کتاب ها و اسناد این کتاب خانه پوش های تکه ای و بعضا فرسوده ای دارند که از سال ها پیش دست نخورده باقی مانده و برای تجدید چاپ آن ها اقدامی نشده است.

کتابخانه عامه با فقر کتاب روبروست و کتاب هایی که بتواند نیازمندی های نسل امروز را رفع کند، در این کتاب خانه بسیار کم اند. اما این کتابخانه هنوز منابع معتبر و کتاب های تاریخی زیادی دارد که پیدا کردن آن در کتابخانه های شخصی میسر نیست.

عبدالرحمان نصرتی از مسوولان کتابخانه عامه می گوید بی توجهی دولت دلیل اصلی فراموشی این مرکز فرهنگی است: «متاسفانه دولت تاکنون هیچ کمکی برای کتابخانه عامه نکرده است.»

مسوولان کتابخانه عامه می گویند با وجود کمک های هنگفتی که در 12 سال اخیر به افغانستان شد، سهم کتابخانه عامه از آن بسیار ناچیز است و تنها در ماه های اخیر برخی از موسسات برای غنامندی کتابخانه عامه کمک کرده اند.

رونقی که دیگر نیست

کتابخانه عامه پیش از جنگ های داخلی وضع خوبی داشت و شعبه های آن در نقاط مختلف کابل فعال بود. روزانه موتر کتابخانه عامه در شهر گشت و گذار می کرد و به شکل کتابخانه سیار فعال بود. مسئولان کتابخانه عامه می گویند بیشتر شعبه های کتابخانه عامه در جنگ ها ویران شدند و در حال حاضر شعبه های این کتابخانه تنها در مکروریان و خیرخانه فعال اند.

منابع تاریخی خوبی مانند سراج التواریخ و تاریخ کهزاد را می توان در این کتابخانه یافت. نسخه های قدیمی نشریه های چاپی، گزارش نشست های ولسی جرگه و بسیاری اسناد دیگر در این کتابخانه موجود اند که می توانند منبع خوبی برای محققان باشند.

آقای نصرتی می گوید دسترسی به انترنت یکی از دلایل عدم مراجعه مردم به کتابخانه عامه است: «یک شاگر به انترنت مراجعه می کند، مواد خود را کاپی می کند و مشکلش را حل می کند. علت عمده به نظر من همین است. در 37 سال گذشته که من در کتابخانه بودم در این سال ها بیش از همه مراجعین کمتر شده اند.»

در همین حال مراجعه کنندگانی که برای خواندن کتاب و یافتن منابع به کتابخانه عامه می آیند از کمبود کتاب شکایت دارند.

نسیم حکیمی یک تن از دانشجویانی که برای یافتن کتاب های مورد نظرش به این کتابخانه آمده می گوید: «کتابخانه عامه کتاب های سابق، کتاب های تا 1990 را دارد اما کتاب های جدید را ندارد. این کتابخانه عاید ندارد و نمی تواند پیشرفت کند.»

مسوولان کتابخانه می گویند تنها محصلینی که توانایی مالی خوبی ندارند برای یافتن منابع به کتابخانه عامه می آیند.

کتاب هایی که آتش زده شد

کتابخانه عامه در جریان جنگ های داخلی به شدت صدمه دید. طالبان تمام کتاب هایی را که عکس داشتند نابود کردند. این گروه مخالف عکس بود و آن را خلاف شریعت می دانست.

بریا نویر، مسوول بخش کتابخانه کودکان در این کتابخانه می گوید: «در وقت طالبان کتاب ها بسیار زیاد تلف شد. مخصوصا آن ها کتاب های کودکان را در بخاری سوختاندند. حالانکه اطفال کتاب هایی را که تصویر داشته باشد، دوست دارند.»

مسوولان این کتابخانه می گویند گاهی برخورد نادرست کتابداران با مراجعه کنندگان نیز سبب دلسردی آنان می شود و کسی برای خواندن کتاب به این کتابخانه نمی آیند.