شاهنامه فردوسی در نمایشگاه بازی‌های کامپیوتری کلن
۱۳۹۱ مرداد ۲۶, پنجشنبه
بیش از ۲۵۰ هزار بازدیدکننده برای آشنایی با محصولات و بازی‌های رایانه‌ای جدید به این نمایشگاه می‌روند. درباره حضور شرکتهای ایرانی در این نمایشگاه گفت‌وگوئی داریم با احمد احمدی، معاون بازرگانی و امور بین‌المللی بنیاد بازی‌های رایانه‌ای و ویدیویی ایران.
دویچه‌وله: آقای احمدی می‌توانید به‌عنوان اولین سئوال در مورد نقاط قوت و ضعف صنعت بازی‌سازی ایران صحبت کنید؟
احمد احمدی: صنعت گیم (بازی) در ایران هرسال رشد بیشتری می‌کند. شرکت‌ها و افراد جوانی که به کامپیوتر و بازی‌های آن علاقمند هستند، راغب می‌شوند که وارد این صنعت شوند. الان حدود ۹۵ شرکت سازنده‌ی گیم یا همان استودیوهای سازنده‌ی گیم، البته کوچک، در ایران فعا‌لند و در ژانرها و سبک‌های مختلف گیم تولید می‌کنند. نمی‌خواهم بگویم همه این‌ها خیلی ایده‌آل و کامل هستند. نه! اما این که یک چنین پتانسیلی در ایران وجود دارد و هر سال دارد حدود ۵۰ درصد رشد می‌کند، نشان می‌دهد که این صنعت می‌تواند آینده روشنی داشته باشد.
الان ایران چه به لحاظ تعداد گیم‌ها و گیمرها و چه از لحاظ میزان تولید گیم در خاورمیانه جایگاه اول و در منطقه‌ی آسیا رتبه‌ی پنجم را دارد. البته صنعت گیم در ایران بیش از پنج سال سابقه ندارد، اما ایران به‌لحاظ ترکیب سنی جمعیت یکی از جوان‌ترین کشورهای دنیا ست. تعداد زیاد دانشجویان و علاقمندان صنعت گیم دست به دست هم داده ز سبب شده است که این صنعت به صورت خودکار و بدون هیچ گونه کمکی مدام رشد کند. حتی شرکت‌ها و کشورهای مختلفی که در نمایشگاه‌های گیم با ما تماس می‌گیرند، از این روند تعجب می‌کنند.
امسال چه شرکت‌هایی در این نمایشگاه حضور دارند و چه محصولاتی را ارائه می‌کنند؟
ما امسال به نمایندگی از شرکتهای تولیدکننده گیم، ازپنج شرکت در حمایت کردیم که حضور داشته باشند. این غیر از چند شرکتی است که آمده‌اند از نمایشگاه بازدید کنند تا یک مقدار تجربیات و اطلاعات‌شان به روز شود. اما حدود ۲۰ گیم جدید را معرفی می‌کنیم که شاید سال گذشته نبوده ولی امسال هستند.
می‌توانید مثال بزنید؟
بازی‌یی هست مثل بازی تراتئون که در واقع برگرفته از شاهنامه‌ی فردوسی‌ست. می‌دانید که بحث ادبیات‌ما یکی از نقاط قوت فرهنگ ایران است و ما می‌توانیم روی آن خیلی مانور بدهیم. چیزی‌هم هست که برای کشور و شرکت‌ها خیلی جالب است. چون این موضوع منحصر به‌فرد است.
ما فرهنگ خودمان را داریم، ادبیات خودمان را داریم، هنر و بحث معماری و نقاشی خاص خودمان را داریم که به‌دلیل سابقه‌ی طولانی که در تاریخ دنیا داریم، طبیعتاً مجزا است. به‌غیر از آن بازی شبان است، یک مجموعه از بازی‌هایی هست که برای اندروید و آی او.اس. اپل استفاده میشود. حدوداً ۱۰ تا بازی هست. نسخه دوم بازی گرشاسب هست. بازی‌هایی مثل آوت‌لند و سرزمین گمشده هم هستند. چند بازی در ژانر بازی‌های آنلاین و ام. او. ا. گیم. و چندتا هم بازی در سبک‌های رایج که دارد مراحل نهایی‌اش را می‌گذراند و ما این‌جا این‌ها را آورده‌ایم معرفی کنیم، صرفاً به‌عنوان بازی‌هایی که ظرف یک یا دو ماه آینده آماده توزیع می‌شوند.
بازی‌های کامپیوتری در ایران چقدر طرفدار دارد؟
طبق آمارهایی که ما گرفتیم حدود ۲۰ میلیون گیمر در ایران وجود دارد. خب این جمعیت واقعاً جمعیت زیادی است. به هر کسی که در این صنعت دست دارد، وقتی این را می‌گوییم، تعجب می‌کند. یک چیزی حدود ۳۷ تا ۳۸ میلیون کاربر اینترنتی در ایران وجود دارد و این نشان‌دهنده بازاری‌‌است که از لحاظ بحث اینترنت وجود دارد.
چیزی حدود ۹۵ شرکت سازنده گیم در ایران وجود دارد. همه این‌ها بستر گیم را در ایران نشان می‌دهد که چه قدر آماده است. چه از لحاظ بازار، چه از لحاظ تولید. بین تولیدات ایرانی و تولیدات وارداتی رقابتی جدی وجود دارد.
بازار ایران از نظر تولید و فروش تا چه حد پیشرفت کرده است؟
یک نکته‌منفی این است که در ایران متأسفانه قانون کپی‌رایت وجود ندارد. اما بحث کاسبرفورمانس و کمیت به نسبت کیفیت همیشه در مباحث بازاریابی وجود دارد. بازی مشهوری مثل بازی فیفا امکان دارد تعداد آمار فروش‌شان در مدت زمان محدود به قدری زیاد باشد که حتی در مخیله شرکتهای تولیدکننده. بازار ایران بازار چالش‌انگیز و اینترآکتیوی‌ست و نسل جوان در واقع موتور محرک این بازارند و باعث می‌شوند بازی‌هایی که با سلیقه آن‌ها سازگاری دارد، خیلی به‌راحتی و بعضی‌موقع‌ها با تیراژهای خیلی وحشتناکی فروخته شود. این هم در مورد بازی‌های ایرانی صدق می‌کند و هم بازی‌های خارجی. فرقی نمی‌کند. بازی نسبت به درخواست و درک و نیاز بازار و گیمر، می‌تواند مخاطب و شانس فروش بیشتری داشته باشد.
بازار بازی‌سازی تغییر و تحولاتی پیدا کرده و کنزول اصلاً می‌رود کنار. شما چه بازتابی نشان دادید یا می‌خواهید نشان دهید در این مورد؟
درست می‌گویید. در پلاتفرم بازی‌ها پی‌سی یا حتی کنزول دارد یواش یواش یکمقدار بازارش را از دست می‌دهد. در مقابل بازی‌های آنلاین، و سوشال‌گیم و یا حتی بازی‌های کژوال‌گیمی که به صورت دیجیتال دیسیوتر تولید می‌شوند، دارند بیشتر مطرح می‌شوند. اما روی بحث بعضی از این‌ها بچه‌های بازی‌ساز خیلی خوب توانسته‌اند حرکت کنند. به‌عنوان مثال سالانه حدود ۳۰ تا ۴۰ بازی کژوال ساخته میشود، داریم سعی می‌کنیم استاندارد این‌ها را به سمت استاندارد جهانی برسانیم تا بتوانند خوب فروش کنند.
بازی‌های آنلاین دارد در ایران یواش یواش طرفدار پیدا می‌کند. در این دو سه ساله حدود ۱۰ بازی آنلاین تولید و عرضه شده و این دارد با ضریبی حدود ۵۰ درصد رشد می‌کند. اما درصد تولید بازی‌هایی که تقریباً سنگین هستند، دارد یک مقدار در ایران کم میشود، چون بازار بازی‌ها در ژانرها و سبک‌های دیگر دارد در ایران بیشتر طرفدار پیدا می‌کند.
استودیوهای بازی‌سازی در ایران با چه مشکلاتی روبه‌رو هستند؟
دانش ساخت بازی در ایران ضعیف است. به خاطر این که هیچ نوع مرکز آکادمیکی که بخواهد اطلاعات را آموزش دهد وجود ندارد. البته در سال شمسی جاری اولین انستیتوی تولید بازی‌های کامپیوتری در ایران توسط بنیاد بازی‌های کامپیوتری تأسیس شده است. ما در سری اول از بین ۵۰۰ دانشجو حدود دویست نفر را انتخاب کردیم. اما از بس تعداد مخاطبین زیاد بود برای بار دوم کنکور گذاشتیم و تصمیم داریم ۱۵۰ نفر را بگیریم. مدت دوره هم که حدود یک سال بوده قرار است دوساله بشود. سعی می‌کنیم پنج رشته‌ی مختلف را به دانشجویان آموزش بدهیم. به این‌صورت سعی می‌کنیم کمبود نیروی انسانی و کمبود دانش را تا حدودی برطرف کنیم. از سوی دیگر داریم سعی می‌کنیم دانش شرکتهای بازی‌سازی و تجارت بین‌الملل را به بچه‌ها منتقل کنیم تا اطلاعات‌شان در مورد بازارهای کشورهای مختلف بیشتر شود. آن‌ها باید یاد بگیرند که دیدشان نسبت به بازار کشورهای مختلف متفاوت باشد.
شما بارها در نمایشگاه گیمزکام شرکت کرده‌اید. این نمایشگاه تا به‌حال چه تاثیری در کار شما داشته است؟
ایران در سال‌های اولیه برای خیلی از شرکت‌ها یا حتی کشورهایی که صاحب سبک و صاحب نامند، معنای چندانی نداشت. می‌گفتند مگر اصلاً صنعت گیم در ایران وجود دارد یا اصلاً مگر ایران گیمر دارد؟ بعد رفته رفته با ادامه حضور ما، این موضوع دارد از سوی کشورها و شرکتهای معروف پذیرفته میشود که ایران هم جایگاه خودش را دارد. حضور بازی‌سازان ایران مدام دارد گسترده میشود. مثلاً امسال غرفه‌ایران دو برابر پارسال شده، طراحی‌اش فرق کرده یا تعداد بازی‌هایی که داریم معرفی می‌کنیم سه برابر پارسال است. ما الان در بین کشورهای آسیایی رتبه‌ی پنجم را داریم، در خاورمیانه با فاصله‌ی خیلی زیادی رتبه‌ی اول را داریم. بازی‌های ما دارد در کشورهای دیگر فروش می‌رود یا علاقمندان و شرکتهای زیادی هستند که تمایل دارند بازی‌ها را به فروش برسانند. این نشان می‌دهد که ما چیزی داریم که می‌تواند شرکتهای کشورهای دیگر را هم نسبت به ما منقلب کند و بگویند که خیلی خب پس ایران را هم بپذیریم. شبکه‌ی ۲۴ فرانسه سال گذشته یا اوایل امسال گزارشی تهیه کرد که بیشتر آن در مورد ایران بود و می‌خواست بگوید که واقعاً بحث صنعت گیم در ایران دارد می‌آید به این سمت و همان طوری که ژاپن در منطقه‌ی خودش یا چین در منطقه‌ی خودش یک سبک و بازار و تولید خاصی دارد، ایران هم در خاورمیانه سبک خاصی دارد.
نکته‌ای که امسال می‌تواند باعث تعجب باشد، این است که شرکتهای آمریکایی علاقه به بازی‌های ایرانی نشان داده‌اند. میشود بیشتر در مورد این مسئله توضیح دهید؟
این را درست می‌گویید. در این شکی نیست که گیم سرزمین مادریش آمریکاست و طبعا شرکتهای آمریکایی در این زمینه حرف‌های زیادی برای گفتن دارند. وقتی می‌بینند یک‌سری تولیدکننده از جایی می‌آیند که حرف و حدیث سیاسی در موردشان هست، ولی در نمایشگاه بین‌المللی هر سال حضور دارد و هر سال هم دارد بهینه میشود خب برای‌شان خیلی عجیب است. دوست دارند کمی اطلاعات بگیرند. کنار هر نوع مشکلی که ما در مسائل سیاسی داریم، بالاخره تجارت تجارت است و نمی‌توانیم بحث گیم را که بحث سرگرمی‌ست از دل بچه‌ها دور کنیم. وقتی چیزی طرفدار دارد، چه آمریکائی ها و چه کشورهای دیگر دوست دارند هم یکمقدار اطلاعات بگیرند و هم ببینند چه جوری میشود راهکاری را پیدا کرد که یک بیزنسی را این وسط ایجاد کرد.
یعنی در واقع می‌خواستند که مثلاً همکاری کنند یا بازی‌های ایرانی را ببرند آمریکا؟ این همکاری چه جوری می‌توانست باشد؟
می‌توانم بگویم هر دو حالتش. وقتی اطلاعات در مورد تعداد گیمرهای بازار ایران منتقل میشود، واقعاً برای‌شان عجیب است، چون هیچ اطلاعاتی در مورد ایران ندارند و این برای‌شان خیلی جالب است. از طرف دیگر هم وقتی می‌بینند سالانه ۱۰۰ تا ۱۲۰ گیم در ایران تولید میشود، حالا چه با کیفیت چه بی‌کیفت، می‌توانند یک‌سری بازی را انتخاب کنند، چون ویژه ایران است و سناریویی برخوردار است که برگرفته از ادبیات و تاریخ ایران است، این‌ها منحصر به‌فرد است. ادبیات و تاریخ ایران چیزی‌ست که خیلی از کشورها و خیلی از افراد اگر دوست داشته باشند، می‌توانند بروند بخوانند. وقتی این‌ها را می‌بینند و بازی را هم می‌بینند، دوست دارند این بازی را ببرند، چون متفاوت و و منحصر به‌فرد است و برای خودش یک سبک خاصی دارد. می‌خواهند ببرند به طرفدارهای خودشان این را نشان یدهند. یک چندتا بازی در سایت‌های آمریکایی فروش رفته. واکنش‌هائی که گرفتیم خیلی جالب بوده. خیلی‌ها برای‌شان واقعاً این موضوع جالب بوده. اول سیاسی برخورد می‌کنند. ولی وقتی بازی را می‌بینند، می‌گویند این اصلاً مشکلی نیست. میشود بازی کرد و لذت برد.