1. پرش به گزارش
  2. پرش به منوی اصلی
  3. پرش به دیگر صفحات دویچه وله

"سلاح زنگ‌زده تحریم" همچنان مانعی بر گسترش روابط ایران و آذربایجان

مریم انصاری۱۳۹۳ آبان ۲۳, جمعه

حسن روحانی در جمهوری آذربایجان از کارساز نبودن "سلاح زنگ‌زده تحریم‌ها" سخن گفت. ولی به گفته ناظران تحریم‌ها و تنش‌های سیاسی هم‌چنان فرصت‌های زیادی را در گسترش مناسبات افتصادی دو کشور هدر خواهد داد.

https://p.dw.com/p/1Dnr8
Hasan Rohani, Iranischer Präsident
عکس: jamnews

دستاورد سفر حسن روحانی به جمهوری آذربایجان، امضای اسناد تفاهم و همکاری‌های متعدد میان دو کشور بود. رئیس جمهور ایران در نشست خبری مشترک با الهام علی‌اف، رئيس جمهوری آذربایجان، سخنرانی طولانی در باب دوستی و برادری و همکاری و صلح کرد.

هم‌زمان بیژن زنگنه، وزیر نفت ایران از گسترش همکاری‌ها و سرمایه‌گذاری‌های نفتی و گازی میان دو کشور خبر داد. وزیر اقتصاد ایران هم از ظرفیت بالا بردن مناسبات تجاری و اقتصادی تا ده برابر حجم فعلی سخن گفت. اما به گفته ناظران حتی در صورت کم شدن تنش و بی‌اعتمادی میان دو کشور، هنوز تا باز شدن مسیر مناسبات اقتصادی کلان راه طولانی در پیش است. این مناسبات در گرو دو چیز است: برداشته شدن تحریم‌ها و تنش‌زدایی در مناسبات سیاسی میان دو کشور.

در این زمینه دویچه‌وله گفت‌وگویی کرده با دالغا خاتین اوغلو، سردبیر بخش ایران در خبرگذاری ترند. به عقیده خاتین‌اوغلو زمینه و ظرفیت‌های بسیار بالایی برای سرمایه‌گذاری دو طرف در خاک یکدیگر وجود دارد اما رقم کل تجارت دو کشور در سال ۲۰۱۳ تنها ۲۲۰ میلیون دلار بوده که حتی یک درصد حجم تجارت خارجی جمهوری آذربایجان در این سال نیست. او وضعیت را با مناسبات اقتصادی با ترکیه مقایسه می‌کند، تا تفاوت‌ها روشن شوند.

«آذربایجان در سال گذشته ۱۲ میلیارد دلار در خارج سرمایه​گذاری انجام داد که قسمت اعظم​ آن در ترکیه انجام شد. حالا هم قصد دارد سرمایه​گذاری در ترکیه را تا چند سال آینده به ۲۰ میلیارد دلار برساند. در استان​های شمال غرب ایران مثلا در استان اردبیل یا آذربایجان شرقی و غربی حدود ۴۳۴ معدن وجود دارد. سرمایه​گذارهای آذربایجان خیلی مایل هستند در این معادن به خصوص معدن طلای مشکین​شهر سرمایه​گذاری کنند. در صنایع ایران هم می​شود سرمایه​گذاری کرد. فرصت​های بی​شماری وجود دارد. ولی اما و اگرها بی​شمارتر از فرصت​ها هستند.»

با وجود این محدودیت‌ها، مدیر اخبار ایران در خبرگزاری ترند به سویه دیگر معادله هم توجه می‌دهد؛ این که گسترش مناسبات اقتصادی می‌تواند خود اهرمی برای بهبود مناسبات سیاسی شود و به مناسبات ایران و ترکیه اشاره می‌کند: «هرچه وزنه اقتصاد و درآمدهای حاصل از روابط تجاری و اقتصادی میان دو کشور بیشتر باشد، تحمل​پذیری هم بیشتر خواهد شد. شما در جریان حمایت ترکیه از شورشیان مخالف رژیم بشار اسد دیدید که ایران به شدت مخالف بود با این عملکرد ترکیه، اما روابط​شان پرتنش نشد. به خاطر اینکه دو کشور میلیاردها دلار منافع مالی از همدیگر کسب می​کنند.»

اما و اگرهای مناسبات میان ایران و جمهوری ‌آذربایجان

دالغا خاتین‌اوغلو موارد بسیاری از مشکلات سرمایه‌گذاری در ایران را بر می‌شمارد که از جمله مهم​ترین آنها عدم‌ثبات در بازار سرمایه و ریسک سرمایه​گذاری است. او می‌گوید: «مثلا در یک دوره ۶ ماهه در ایران نرخ برابری ریال در مقابل دلار سه برابر کم می​شود، یا وقتی ما می​بینیم که انتقال پول از ایران به خارج یا از خارج به ایران ممکن نیست، یا وقتی ما می​بینیم که ایران ۱۰ درصد در میدان گازی شاه دنیز آذربایجان در دریای خزر سهم دارد، اما درآمدش نمی​تواند به ایران منتقل شود، یا وقتی ما می​بینیم که تحریم​ها وجود دارد، وقتی ما می​بینیم که آمریکا شرکت​ها و حتی بانک​های بزرگ جهانی را دارد جریمه می​کند، یعنی ریسک سرمایه​گذاری در ایران خیلی بیشتر است. یکی از عواملی که می​تواند تاثیر بگذارد، تحریم​ها هستند.»

دوره هشت ساله دولت محمود احمدی​نژاد، دوره بالا گرفتن تنش با بسیاری از کشورها بود. نه تنها با غرب، بلکه با بسیاری از همسایگان ایران. دالغا خاتین‌اوغلو می‌گوید که در آن دوره به قدری تنش​ها زیاد بوده که حالا باید ابتدا روی رفع این تنش‌ها متمرکز شد. تا رسیدن به مرحله روابط کلان اقتصادی یا امکان سرمایه​گذاری​های هنگفت، هنوز راه طولانی در پیش است.

سفر روحانی به جمهوری آذربایجان، فرصت‌ها و دشواری‌ها

او به نمونه‌ای از سال‌های پایانی دولت احمد‌ی‌نژاد اشاره می‌کند:
««در سال‌های ۲۰۱۱ و ۲۰۱۲ روابط سیاسی امنیتی دو کشور به شدت متشنج شد، وقتی بیش از ۵۰ نفر اینجا بازداشت شدند که ادعا بر این بود که این​ها برای ایران جاسوسی می​کردند یا می​خواستند عملیات تروریستی انجام دهند، دهها شرکت ایرانی در آذربایجان مجبور شدند فعالیت​شان را متوقف کنند. شرکت خودروسازی ایران بود که اینجا یک شعبه زده بود. سالانه مقدار زیادی قطعات ماشین می​آوردند اینجا و به کار می‌بردند. اینها تعطیل شد و رفتند. چند هتل مال ایرانی​ها بود که مجبور شدند بفروشند و بروند. وقتی این احتمال وجود دارد که در آینده روابط سیاسی و امنیتی دو کشور دستخوش تنش شود، این خود ریسک بزرگی​ست برای سرمایه​گذار که برود ایران یا یک سرمایه​گذار ایرانی برود به آذربایجان.»

مدیر اخبار ایران در بخش انگلیسی خبرگزاری "ترند" نتیجه سفر حسن روحانی به جمهوری ‌آذربایجان را مثبت ارزیابی می‌کند و فضا را برای رسیدن به پیوندهای بیشتر مناسب می‌داند: «من فکر می​کنم بعد از انتخابات ریاست جمهوری ایران یک دور جدید، یک صفحه جدیدی در روابط ایران و آذربایجان باز شده و من مطمئنم که اوضاع بهتر خواهد شد. اما اینکه آیا این مناسبات به وضعیت ایده​آل یا بی​تنشی برسد، من فقط می​توانم اظهار امیدواری کنم. اما اینکه پیش​بینی کنم چند درصد، نمی​توانم. این را آینده نشان خواهد داد.»

پرش از قسمت در همین زمینه

در همین زمینه