روسیه درهای نخستین شعبه مک دونالد را تخته کرد

روز ۳۱ ژانویه سال ۱۹۹۰ بود. شهروندان پایتخت اتحاد جماهیر شوروی سابق در صفی که کیلومترها امتداد داشت، ایستاده بودند. نخستین مک دونالد در روسیه افتتاح می‌شد. برخی بیش از ۳ ساعت در صف بودند؛ کسانی که می‌خواستند ببینند "غرب" چه مزه‌ای دارد! غربی که آن را از تعریف‌ها و شنیده‌ها می‌شناختند. گفته می‌شود که شمار شهروندان منتظر در برابر اولین شعبه "مک دونالد" مسکو بیش از ۳۰ هزار نفر بوده است.

در خانه‌ی بسیاری از مردم روسیه هنوز می‌توان لیوان پلاستیکی‌ای را پیدا کرد که یادگار نخستین سفارش غذا در نخستین فروشگاه مک دونالد روسیه است. یادگاری از لحظه‌ای تاریخی که جهان را دگرگون کرد. لحظه‌ای که غرب درهایش را به روی مسکو گشود و مسکو به روی جهان. برای صاحبان این لیوان‌ها موضوع بر سر کوکاکولایی که در این لیوان نوشیده‌اند یا همبرگری که گاز زده‌اند نیست. ارزش این لیوان از تکه‌سنگ‌ها و بتون‌های دیوار برلین کمتر نیست؛ تکه‌هایی که در هنگام فروریختن دیوار هر که حاضر بود، مانند تکه طلایی با خود به خانه برد تا این لحظه‌ی تاریخی را برای خود تا همیشه جاودانه کند و بعدها بر شهادت خود بر حضور در این لحظه بنازد.

چهارشنبه شب این خبر منتشر شد که روسیه ۴ شعبه از مک دونالد مسکو را تعطیل می‌کند. یکی از این ۴ شعبه، اولین شعبه مک دونالد روسیه است که در میدان پوشکین قرار دارد. مسوول شبکه برونمرزی روسی "راشا تودی" (RT) در توییتر خود با با اشاره به این حادثه، از "پایان یک عصر" در روسیه خبر داد.

ارسال پیام سیاسی با بازکردن و بستن مک دونالد

فروشگاه زنجیره‌ای فست فود مک دونالد برای ورود به بازار روسیه بیش از ۲۰ سال پیش فکر بکری کرده بود؛ مک دونالد کانادا یک شرکت با شهرداری مسکو تاسیس کرد که صاحب ۵۱ درصد از سهام بود. به این ترتیب مک دونالد مسکو بیشتر یک شرکت روسی بود تا آمریکایی. بهای یک همبرگر مک دونالد در آن زمان یک روبل و ۵۰ کوپک بود، چیزی معادل نیمی از بهای یک بلیط ماهیانه برای استفاده از وسایل نقلیه عمومی در مسکو یا یک صدم میانگین حقوق ماهیانه در اتحاد جماهیر شوروی آن روزها.

چه بازگشایی نخستین شعبه مک دونالد در روسیه و چه حالا بستن این شعبه پس از گذشت ۲۴ سال، هر دو اقدام بیشتر بار سیاسی دارند تا اقتصادی یا مرتبط با بهداشت غذایی. در سراسر روسیه ۴۰۰ شعبه از مک دونالد وجود دارد. این کنسرن می‌خواهد فعالیت‌های خود را باز هم در روسیه گسترش دهد. با وجود تنش میان آمریکا و روسیه، قرار است در سال جاری ده‌ها شعبه جدید در سراسر روسیه گشوده شوند. اما مک دونالد پیش از این هم قربانی روابط آمریکا و روسیه شده بود. دولت آمریکا مک دونالد کریمه را که تحت سرپرستی روسیه مشغول به کار بود، تهدید به جریمه کرد. مک دونالد هم شعبه خود را در این جزیره بست.

دلیل تعطیلی: چربی بالا یا روابط سیاسی پایین؟

مسوولان کنترل کیفیت مواد غذایی و حفاظت از حقوق مصرف‌کننده در روسیه که تصمیم به بستن چند شعبه از مک دونالد گرفته‌اند، می‌گویند که بستن این ۴ شعبه موقتی است اما کیفیت مواد غذایی چندین شعبه دیگر هم مورد بررسی قرار خواهد گرفت. این سازمان در گذشته بسیاری از مواد غذایی را به دلایل بهداشتی و سلامتی از چرخه فروش خارج کرده است که کشورهای صادرکننده‌‌شان با کرملین در کشمکش و مشاجره‌اند.

در گذشته تحریم‌های روسیه علیه واردات مواد غذایی از اروپا، آمریکا، نروژ و استرالیا هم رنگ و بوی سیاسی داشت. اما در اطلاعیه رسمی این سازمان، دلیل بستن این شعبه‌ها مقدار چربی، پروتیین و هیدرات کربن در برخی نمونه‌های غذایی مک دونالد اعلام شده که با اطلاعات روی بسته‌بندی همخوان نبوده است. مسوولان روسی اما می‌گویند که روسیه برنامه‌ای برای بستن همه‌ی شعبه‌های مک دونالد در خاک این کشور ندارد.

اما تصمیم بستن این شعبه‌ها حالا صدای ماموران کنترل مواد غذایی را هم درآورده است. یکی از این ماموران می گوید: این تصمیم یک تصمیم سیاسی است و نشان می‌دهد که در کشور ما نهادهای کنترل کیفیت و بهداشت هم می‌توانند برای اهداف سیاسی مورد سو استفاده قرار گیرند. اگر بهانه کیفیت پایین مواد غذایی است که باید درِ همه رستوران‌های مسکو را بست.»