Περιορισμός των εργασιακών δικαιωμάτων

«Για μένα ήταν τρομακτικό να μάθω πόσο μεγάλες επεμβάσεις έγιναν στο εργατικό δίκαιο, στο δίκαιο της προστασίας των ελλήνων εργαζομένων. Σε τέτοια έκταση δεν το φανταζόμουνα. Δεν μπορώ να κρίνω όμως εάν ήταν απαραίτητο να γίνουν αυτές οι αλλαγές. Ξέρω ότι παλαιότερα υπήρχε μια πολύ μεγάλη προστασία των εργαζόμενων στην Ελλάδα, τώρα κατά τη γνώμη μου, είναι εντυπωσιακό πόσο λίγη προστασία των εργαζομένων υπάρχει. Ελπίζω αυτή να είναι μια προσωρινή κατάσταση στην Ελλάδα».

Αυτά δήλωσε στην Deutsche Welle o Κλάους Μπέπλερ, πρώην πρόεδρος του Ομοσπονδιακού Εργατικού Δικαστηρίου στη Γερμανία και επίτιμος καθηγητής στο πανεπιστήμιο Χάλε Βίτενμπεργκ.

Ο κ. Μπέπλερ ήταν ένας από τους περίπου πενήντα συμμετέχοντες στο συμπόσιο με θέμα το «Κοινωνικό κράτος στην οικονομική κρίση» που διοργάνωσε η Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου της Κολωνίας. Κύριοι εισηγητές ήταν οι καθηγητές Δημήτρης Ζερδελής από το Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης, Γιώργος Λεβέντης από το Πανεπιστήμιο της Αθήνας και ο Λέκτορας Κωσταντίνος Μπακόπουλος, επίσης από το Πανεπιστήμιο της Αθήνας.

Σημαντική μείωση της κοινωνικής προστασίας των εργαζομένων

Γερμανοί πανεπιστημιακοί, δικαστές και δικηγόροι πήγαν να ακούσουν τους Έλληνες συναδέλφους τους και να μάθουν πως αντιμετωπίζονται σήμερα στην Ελλάδα θέματα απολύσεων, αποζημιώσεων, συλλογικών συμβάσεων εργασίας και διαδικασιών απονομής της δικαιοσύνης. Έννοιες και ερμηνείες εξαιρετικά νομοτεχνικές κάποιες φορές, ωστόσο θα μπορούσαν να συνοψισθούν σε αυτά που λέει ο καθηγητής κ. Ζερδελής, ο οποίος διδάσκει και στην Ανώτατη Σχολή Δικαστών:

«Σε ότι αφορά τις απολύσεις, που ήταν και το θέμα της ημερίδας αυτής, η προστασία που παρείχε η νομοθεσία για σχεδόν έναν αιώνα έχει το τελευταίο διάστημα σοβαρά μειωθεί λόγω της κρίσης. Και ενδεχομένως να υπάρξουν και νεότερες πιο δυσμενείς μεταβολές».

Για παράδειγμα, τα ποσά της αποζημίωσης που υποχρεούται να καταβάλλει ο εργοδότης στον εργαζόμενο όταν απολύεται έχουν μειωθεί στο 50%. Επίσης έχουν μειωθεί πολύ τα χρονικά όρια μέσα στα οποία μπορεί να καταγγελθεί μια σύμβαση εργασίας. Ενώ για ορισμένες κατηγορίες υπαλλήλων παλαιότερα ήταν εικοσιτέσσερις μήνες, τώρα το διάστημα αυτό έχει περιοριστεί στους τέσσερεις μήνες.

«Ιδιαίτερες οικονομικές καταστάσεις απαιτούν και ιδιαίτερα μέτρα από πλευράς Εργατικού Δικαίου. Το Εργατικό Δίκαιο δεν μπορεί να συνεισφέρει αποφασιστικά στην εξυγίανση της Ελλάδας. Η Ελλάδα βρίσκεται στο δρόμο να δημιουργήσει ένα Εργατικό Δίκαιο, το οποίο να ανταποκρίνεται σε μια αγορά με κοινωνικό πρόσωπο, αλλά παράλληλα να δίνει και μια ευελιξία στους επιχειρηματίες την οποία έπρεπε να δώσει ώστε να υπάρξει μια νέα οικονομική ώθηση» υποστηρίζει ο Ούλριχ Πράις, πρύτανης της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Κολωνίας και διοργανωτής του συμποσίου.

Σίγουρα το δίκαιο θα πρέπει να παρακολουθεί τις κοινωνικές και οικονομικές εξελίξεις. Η ευελιξία που δημιουργήθηκε με τα νέα νομοθετήματα στην Ελλάδα, διευκόλυνε τελικά την επιχειρηματικότητα;  Επ’ αυτού ο κ. Μπακόπουλος:

«Δεν νομίζω πως είναι αποστολή του δικαίου. Και ούτε θα πρέπει να περιμένουμε μαγικές λύσεις. Ούτε και εγώ εάν ήμουν εργοδότης θα πίστευα πως μόνο και μόνο επειδή άλλαξαν κάποιοι νόμοι στο Εργατικό Δίκαιο, προστατευτικοί για τους εργαζόμενους, τώρα έχω τη δυνατότητα να αυξήσω τα κέρδη μου. Νομίζω πως τα προβλήματα στην Ελλάδα δεν έχουν να κάνουν μόνο με την νομοθεσία. Έχουν να κάνουν και με άλλους παράγοντες που τους ξέρουμε».

Απαιτείται και αλλαγή νοοτροπίας

Έναν από αυτούς τους παράγοντες έθιξε στην Deutsche Welle και ο Χανς Πρίτιν, ο οποίος εκλήθη από την Κομισιόν να συμμετάσχει σε μια ομάδα εργασίας με Έλληνες νομικούς, η οποία επεξεργάζεται τον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας με στόχο την γρηγορότερη απονομή της Δικαιοσύνης. Ο κ. Πρίτιν γνωρίζει την Ελλάδα εδώ και τριάντα χρόνια και είναι φίλος με πολλούς Έλληνες πανεπιστημιακούς. Στην ερώτηση μας εάν προχωράνε οι μεταρρυθμίσεις τουλάχιστον στο δικό του αντικείμενο και πως είδε τα πράγματα κατά την τελευταία του επίσκεψη με την Τρόικα πριν από έξι μήνες απαντά:

«Όχι εντυπωσιακά. Εκεί, για παράδειγμα, υπάρχουν άλλα προβλήματα. Κυρίως όσον αφορά τους Έλληνες δικηγόρους υπάρχουν κάποιες παραδοσιακές αντιλήψεις. Προσπάθησα δυο τρεις φορές να τους προτείνω να αλλάξουμε το σύστημα, αλλά μου αντέτασσαν το επιχείρημα πως οι Έλληνες δικηγόροι δεν θέλουν γιατί αυτό δεν συμβαδίζει με την νοοτροπία και σε αυτό το επιχείρημα πολύ δύσκολα μπορεί να αντεπιχειρηματολογήσει κάποιος». 

Το συμπόσιο φάνηκε να είναι χρήσιμο πάντως και για τις δυο πλευρές. Οι Γερμανοί νομικοί μπορεί να κουνούσαν το κεφάλι τους και να μειδιούσαν όταν άκουσαν πως μια απόφαση δικαστηρίου για εργατικές διαφορές μπορεί να κάνει και τρία χρόνια μέχρι να εκδοθεί, ωστόσο, όπως μας, είπαν θαύμασαν τις γνώσεις των Ελλήνων συναδέλφων τους γύρω και από το γερμανικό εργατικό δίκαιο και παραδέχθηκαν πως οι ίδιοι μπορεί να γνωρίζουν καλά το ευρωπαϊκό δίκαιο ωστόσο ελάχιστα τα επιμέρους εθνικά δίκαια.

Η εντύπωση που δόθηκε από το συμπόσιο ήταν πως είναι πρόθυμοι να ακούσουν και να μάθουν ο ένας από τον άλλο, αλλά εξίσου σημαντικό ήταν για τους ειδικούς να μην θιγούν και οι παραδοσιακά άριστες επιστημονικές σχέσεις μεταξύ των δυο πλευρών εξαιτίας των πολιτικών εξελίξεων.

Μαρία Ρηγούτσου

Υπεύθ. σύνταξης: Κώστας Συμεωνίδης