Οικιακές βοηθοί που πηγαινοέρχονται

Προκομμένες, ακούραστες και συνεπείς, με καλά γερμανικά, συμπαθητικές, διαθέσιμες όλο το εικοσιτετράωρο, και βέβαια φθηνές. Έτσι περιγράφει ο μέσος Γερμανός τις 100.000 περίπου βοηθούς και ολίγον νοσοκόμες από την ανατολική Ευρώπη που δουλεύουν στη Γερμανία.

Οι Ανατολικοευρωπαίες βοηθούν τους ηλικιωμένους και τους αρρώστους να φάνε και να ντυθούν, πλένουν, μαγειρεύουν και καθαρίζουν το σπίτι. Στο μεταξύ επιτρέπεται να αναλαμβάνουν και ορισμένα καθήκοντα νοσοκόμας, για παράδειγμα να συνοδεύουν τους ανήμπορους στην τουαλέτα. Απαγορεύεται ωστόσο να δίνουν φάρμακα ή να περιποιούνται πληγές.

Δεν δουλεύουν πάντα νόμιμα, αλλά και χωρίς αυτές δεν μπορεί να νοηθεί σήμερα το γερμανικό σύστημα περίθαλψης ηλικιωμένων και ασθενών. Γιατί περίθαλψη επί 24ώρου βάσεως θα σήμαινε για τα γερμανικά δεδομένα μέχρι και 10.000 ευρώ το μήνα.
«Επειδή στη Γερμανία όλο και περισσότεροι άνθρωποι έχουν ανάγκη κατ’ οίκον περιποίησης, αλλά την ίδια στιγμή δεν υπάρχουν οι υποδομές για την παροχή αυτής της βοήθειας με λογικό κόστος, γι αυτό και ανθεί η γκρίζα αγορά με τις βοηθούς από την κεντρική και ανατολική Ευρώπη», λέει ο Μίχαελ Ίσφορτ από το Γερμανικό Ινστιτούτο Μελέτης του Συστήματος Περίθαλψης (dip) στην Κολωνία. Κι αυτό παρά το ότι οι νέες ρυθμίσεις ευνοούν τη νόμιμη απασχόληση.

Διευκολύνσεις από το 2011

Από την 1η Μαΐου 2011 οι πολίτες των λεγόμενων ΕΕ-8 χωρών (Πολωνία, Ουγγαρία, Τσεχία, Σλοβακία, Εσθονία, Λιθουανία, Λετονία, Σλοβενία) δεν χρειάζονται πια άδεια εργασίας για να δουλέψουν στη Γερμανία. Ούτε παίζει ρόλο αν είναι εξειδικευμένο ή βοηθητικό προσωπικό, αν είναι μισθωτοί ή ελεύθεροι επαγγελματίες. Αντίθετα άδεια χρειάζονται οι πολίτες της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας μέχρι το τέλος του 2013, οπότε θα ισχύσει και γι αυτούς η ελεύθερη διακίνηση εργαζομένων. Όσο για τις βοηθούς από την Κροατία, μπορούν να προσληφθούν σε μια γερμανική οικογένεια μόνο αν έχουν σχετική κατάρτιση και δεν στερούν τη θέση από άλλο πολίτη κράτους-μέλους της ΕΕ. Οικιακές βοηθοί από χώρες που δεν είναι μέλη της ΕΕ απαγορεύεται να δουλεύουν στη Γερμανία.

Πώς μπορεί να δουλέψει κανείς σε μια γερμανική οικογένεια;

Υπάρχουν διάφοροι τρόποι για τη νόμιμη απασχόληση βοηθών από τη  ανατολική Ευρώπη. Μια δυνατότητα είναι να γίνει η ίδια η ενδιαφερόμενη γερμανική οικογένεια εργοδότης, κάτι που έχει πολλές γραφειοκρατικές διαδικασίες. Χρειάζεται να δηλώσουν τη βοηθό στο δημοτολόγιο, να της δώσει αριθμό το γραφείο Εργασίας, να ενημερωθεί η εφορία, να της κλείσουν ασφάλεια υγείας. Όποιος επιλέξει αυτή την οδό είναι νομικά απόλυτα διασφαλισμένος, λέει η Μπεάτε Ράαμπε από την Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Εργασίας και προσθέτει: «Ενημερώνουμε αναλυτικά εργοδότες και υποψήφιους εργαζόμενους, επειδή στόχος μας είναι η απασχόληση με έντιμους όρους.»
Οι οικιακές αυτές βοηθοί κερδίζουν, ανάλογα με το ομόσπονδο κρατίδιο όπου δουλεύουν, από 1500 μέχρι 1900 ευρώ το μήνα μικτά. Το εβδομαδιαίο ωράριό τους είναι 38,5 ώρες και έχουν δικαίωμα άδειας. Προϋπόθεση γι αυτή την κατηγορία είναι οι γυναίκες να ξέρουν γερμανικά.

Ξένοι εργοδότες στέλνουν βοηθούς στη Γερμανία

Όποιος θέλει να βρει στη γιαγιά του βοηθό για το σπίτι χωρίς να γίνει ο ίδιος εργοδότης, καταφεύγει σε ιδιωτικά γραφεία/ Αυτός είναι ο δεύτερος νόμιμος δρόμος. Τα γερμανικά αυτά γραφεία συνεργάζονται με ξένες εταιρίες, στις οποίες οι γυναίκες έχουν προσληφθεί και είναι ασφαλισμένες. Συνήθως δυο τέτοιες γυναίκες αναλαμβάνουν εναλλάξ έναν ανήμπορο και ανά τρίμηνο πηγαινοέρχονται ανάμεσα στη Γερμανία και την πατρίδα τους.

Τέλος, μια γερμανική οικογένεια μπορεί να προσλάβει απ’ ευθείας μια οικιακή βοηθό από την ομάδα των ΕΕ-8 που αναφέραμε. Στην περίπτωση αυτή η γυναίκα πρέπει μόνο να προσκομίσει πιστοποιητικό ασφάλισης στην πατρίδα της. Μετά κλείνει το συμβόλαιο. Επειδή όμως μια οικογένεια δεν είναι επιχείρηση, δεν δεσμεύεται και από τις συλλογικές συμβάσεις. Αυτό σημαίνει ότι οι οικιακές βοηθοί παίρνουν συχνά πολύ χαμηλή αμοιβή.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι Ανατολικοευρωπαίες καλύπτουν ένα κενό στη γερμανική αγορά εργασίας. Λείπουν ωστόσο έτσι από την πατρίδα τους κι αυτό μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα.

Εκτός από την έλλειψη προσωπικού για την περίθαλψη στις χώρες προέλευσης, συχνά διαλύονται και οι οικογένειες όταν η μητέρα ξενιτεύεται για να δουλέψει. Γι αυτό και η οργάνωση Caritas προειδοποιεί για τις κοινωνικές συνέπειες αυτής της μετανάστευσης στην ανατολική Ευρώπη. Μέχρι πάντως να βρεθούν εναλλακτικές λύσεις στη Γερμανία, οι Ανατολικοευρωπαίες θα δουλεύουν εδώ φουλ.