1. Μετάβαση στο περιεχόμενο
  2. Μετάβαση στο κύριο μενού
  3. Μετάβαση σε περισσότερους ιστοτόπους της DW

Ναζί σε αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες

31 Οκτωβρίου 2014

Μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο ναζί στρατολογήθηκαν από μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ. Για πρώτη φορά αμερικανοί ιστορικοί ερεύνησαν την ποιότητα των πληροφοριών τους. Και την βρήκαν περιορισμένης αξίας

https://p.dw.com/p/1De3C
Εικόνα: Saul Loeb/AFP/Getty Images

Η περίπτωση του γκεσταπίτη Κλάους Μπάρμπι είναι χαρακτηριστική. Ο επονομαζόμενος «σφαγέας της Λυών» έμεινε στην ιστορία, γιατί έπρεπε να περάσουν δεκαετίες για να λογοδοτήσει για τα εγκλήματά του. Μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο έμεινε στο απυρόβλητο γιατί είχε ισχυρούς συμμάχους: την Υπηρεσία Αντικατασκοπείας του αμερικανικού στρατού. Μόνο όταν αποκαλύφθηκε η πραγματική του ταυτότητα στη Βολιβία, εκδόθηκε στη Γαλλία, όπου δικάστηκε και καταδικάστηκε. Και τότε αποκαλύφθηκε ότι αυτός όπως και άλλοι υψηλόβαθμοι ναζί μετά το τέλος του πολέμου εργάστηκαν ως κατάσκοποι των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών.

«Τουλάχιστον 1000 ναζί κατάσκοποι»

Τη σκυτάλη πήραν αμερικανοί ιστορικοί που ανέλυσαν τα συγκεκριμένα ιστορικά κεφάλαια και την ποιότητα των πληροφοριών που έδιναν οι ναζί κατάσκοποι. Σύμφωνα με την αξιολόγηση εκείνων των στοιχείων των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών που αποχαρακτηρίστηκαν ο αριθμός των ναζί κατασκόπων που υπηρέτησαν στις αμερικανικές υπηρεσίες πρέπει να φτάνει τουλάχιστον τους 1.000. «Πρόκειται για μια πολύ συγκρατημένη εκτίμηση», δηλώνει ο Νόρμαν Γκόντα, καθηγητής Μελετών για το Ολοκαύτωμα του Πανεπιστημίου της Φλόριντα. «Βασίζεται σε μακρόχρονη ανάλυση των αρχείων. Αλλά η αλήθεια είναι ότι δεν ξέρουμε τον ακριβή αριθμό». Κι αυτό γιατί δεν δόθηκαν για μελέτη όλοι φάκελοι, ορισμένοι μάλιστα φαίνεται να χάθηκαν. Επιπλέον ο αριθμός 1000 αντικατοπτρίζει τις άμεσες επαφές όχι τις έμμεσες με την αμερικανική αντικατασκοπεία. Και βέβαια δεν περιλαμβάνει το μεγάλο αριθμό των μη γερμανών ναζί στην Ουγγαρία, στη Ρουμανία ή στην Ουκρανία. Και ενώ ο αριθμός των ναζί που έγιναν κατάσκοποι παραμένει ανοιχτός, δεν υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία για το περιεχόμενο των πληροφοριών που οι νεόκοποι κατάσκοποι έδιναν στους αμερικανούς εντολείς τους.

Περιορισμένης αξίας πληροφορίες

Ο Κλάους Μπάρμπι ή «σφαγέας της Λυών» λογοδότησε ενώπιον της δικαιοσύνης μετά από δεκαετίες
Ο Κλάους Μπάρμπι ή «σφαγέας της Λυών» λογοδότησε ενώπιον της δικαιοσύνης μετά από δεκαετίεςΕικόνα: picture-alliance/dpa

Ποιο είναι αυτό;«Δεν υπάρχει καμιά περίπτωση που να μας είναι γνωστή, στην οποία να δόθηκαν αποφασιστικής σημασίας πληροφορίες για παράδειγμα, για τον επερχόμενο αποκλεισμό του Δ. Βερολίνου ή κάτι παρόμοιο» δηλώνει Γκόντα στη Deutsche Welle. «Απλά δεν έγινε ποτέ κάτι τέτοιο». Και φέρνει ως παραδειγμένα τον Βίλχλεμ Χετλ, πρώην συνεργάτη των αυστριακών μυστικών υπηρεσιών (SD), ο οποίος μετά τον πόλεμο στρατολογήθηκε από τις αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες. «Κάποια στιγμή η CIA διαπίστωσε πως οι μυστικές εκθέσεις του βασίζονταν σε πληροφορίες που διάβαζε στις εφημερίδες». Ο Γκόντα υποστηρίζει ότι οι γερμανοί κατάσκοποι που στρατολόγησαν οι Αμερικανοί δεν ήταν καλοί στου δουλειά τους, κάτι που οδήγησε τους Σοβιετικούς να τους παρακολουθούσαν ή να τους εξαγοράζουν. Εκείνο πάντως που εξέπληξε τους ερευνητές ήταν η έλλειψη γνώσης των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών για το παρελθόν των «αποκτημάτων» τους παρά το ότι οι φάκελοι ήταν διαθέσιμοι και μάλιστα υπό αμερικανικό έλεγχο.

Ελλιπής έλεγχος

Αντικομμουνισμός, Μακαρθισμός
Αντικομμουνισμός, ΜακαρθισμόςΕικόνα: picture-alliance/dpa/UPI

Έτσι, λόγω ελλιπούς ελέγχου στρατολογήθηκαν άνδρες, που είχαν συμμετάσχει οι ίδιοι σε βαριά ναζιστικά εγκλήματα. «Υπήρχε μια περίπτωση τη δεκαετία του ΄50, που η αντικατασκοπεία του αμερικανικού ναυτικού στρατολόγησε έναν άνδρα ονόματι Χέρμαν Χέφλε, ήταν στέλεχος και συνεργάτης του Οντίλο Γκλομπόσνικ, ενός αυστριακού ναζί και υψηλόβαθμου SS, ο οποίος σε συνδυασμό με την «Επιχείρηση Ράινχαρντ» ευθύνεται για την εξόντωση πάνω από 1 εκατομμυρίων Εβραίων της Πολωνίας. «Δεν επρόκειτο για κάποιον άγνωστο συνεργάτη της Γκεστάπο, ο Χέφλε ήταν ανώτατο στέλεχος σε μια από τις σημαντικές ναζιστικές εκστρατείες εξόντωσης στην Πολωνία», διευκρινίζει ο ερευνητής Γκόντα. Οι μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ στρατολόγησαν το Χέφλε για να παρακολουθεί δεξιές ομάδες στην περιοχή του Μονάχου χωρίς να ξέρουν με ποιον είχαν να κάνουν. «Είναι αδιανόητο το ότι είχαν σχέσεις με κάποιον που αργότερα οι Δυτικογερμανοί συνέλαβαν».

Μακαρθισμός

Παρόλα αυτά είναι πολύ εύκολο να κρίνει και να καταδικάζει κανείς αδιάκριτα τις μυστικές υπηρεσίες με τις γνώσεις που διαθέτει σήμερα. «Στις ΗΠΑ επικρατούσε ένα κλίμα φόβου και απειλής» λέει ο Μίσα Μπρούμλικ, πρώην επικεφαλής του Ινστιτούτου Φριτς - Μπάουερ μελέτης του Ολοκαυτώματος. «Δεν πρέπει κανείς να λησμονεί ότι αρχές του ΄50 επικρατούσε Μακαρθισμός, ένας φόβος παρανοϊκών διαστάσεων για τους κομμουνιστές. Και με αυτό το δεδομένο δεν δίσταζε κανείς να στρατολογεί εγκληματίες για να αντιμετωπίσουν τον εχθρό». Στο ερώτημα εάν από εκείνα τα κεφάλαια της ιστορίας μπορεί κανείς να εξάγει διδάγματα για το παρόν, οι δύο ερευνητές κουνούν το κεφάλι τους με σκεπτικισμό. «Εάν υπάρχει κάποιο δίδαγμα, τότε αυτό είναι η καλή γνώση της πηγής σου», απαντά ο ιστορικός Γκότα.

Micahel Knigge / Ειρήνη Αναστασοπούλου