Νέα συμφωνία για την προστασία καρχαριών

Στα «σαγόνια του καρχαρία», το περιπετειώδους θρίλερ παραγωγής 1975 σε σκηνοθεσία Στίβεν Σπίλμπεργκ, ένας καρχαρίας δολοφόνος έσπερνε τον τρόμο, σκοτώνοντας μέσα σε λίγες μόνον μέρες τέσσερις ανθρώπους. Η πραγματικότητα όμως είναι τελείως διαφορετική: κάθε χρόνο χάνουν τη ζωή τους από επιθέσεις καρχαρία μόλις πέντε περίπου άνθρωποι και αυτό, περισσότερο, από σύμπτωση: στο κυνήγι του για τροφή ο καρχαρίας μπερδεύει τον άνθρωπο συχνά με τις φώκιες.

Δεδομένου ότι πλέον απειλείται σε πολλές περιοχές του πλανήτη με εξαφάνιση, ο καρχαρίας συγκαταλέγεται ήδη από το 2004 στην κόκκινη λίστα του διεθνούς συμφώνου για την προστασία των απειλούμενων με εξαφάνιση ειδών. «Αυτό είναι τρομακτικό και οφείλεται στην αλόγιστη αλιεία και στο γεγονός ότι χρειάζεται περί τα 22 χρόνια για να φτάσει στο στάδιο της γονιμότητας», σχολιάζει η Χάικε Φίνκε από τον Γερμανικό Σύνδεσμο για την Προστασία της Φύσης NABU.

Αυξημένη ζήτηση για πτερύγια

Για ορισμένα άλλα είδη που απειλούνται με εξαφάνιση, όπως για παράδειγμα οι τίγρεις, υπάρχει πάντα η δυνατότητα εκτροφής τους σε ζωολογικούς κήπους, όπως λέει η ειδικός. «Τους καρχαρίες δεν μπορείς να τους κρατήσεις σε ενυδρεία. Εάν εξαφανιστούν, θα εξαφανιστούν για πάντα».

Σημαντική αύξηση καταγράφει τα τελευταία χρόνια η ζήτηση των πτερυγίων του καρχαρία που σε αρκετές χώρες, όπως στην Κίνα και την Ιαπωνία, θεωρείται «λιχουδιά». Αυτό έχει οδηγήσει δυστυχώς στην πρακτική του shark finning: να αφαιρούνται δηλαδή τα πολύτιμα πτερύγια των καρχαριών και το υπόλοιπο, λιγότερο πολύτιμο μέρος του να καταλήγει και πάλι στη θάλασσα. «Οι καρχαρίες όμως εξακολουθούν να ζουν και έχουν έναν ιδιαίτερα επώδυνο θάνατο που κρατά αρκετές μέρες καθώς χωρίς τα πτερύγιά τους δεν μπορούν πλέον να μετακινηθούν».

Η νέα συμφωνία

Για την επιστήμη οι καρχαρίες παραμένουν ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον πεδίο εξερεύνησης. «Μας είναι δύσκολο να τους παρακολουθούμε κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας», λέει η Χάικε Φίνκε. «Στον λευκό καρχαρία έχουμε βάλει πομπούς προκειμένου να αντλήσουμε πληροφορίες για τη μετακίνησή του αλλά και τη διαδικασία αναπαραγωγής». Για τους σφυροκέφαλους είναι γνωστό ότι κινούνται συνήθως σε ομάδες. Όταν καταλήγουν σε αλιευτικά δίχτυα πρόκειται για ένα τεράστιο πλήγμα για το σύνολο του είδους.

Από σήμερα Κυριακή, 14 Σεπτεμβρίου, τίθεται σε ισχύ μια νέα διεθνής συμφωνία για την προστασία των καρχαριών. Η ελεγχόμενη αλίευση των ειδών που περιλαμβάνονται στη λίστα εξακολουθεί να επιτρέπεται. Ωστόσο για τα προστατευόμενα είδη ισχύουν πλέον κάποιοι περιορισμοί: οι χώρες που τα εξάγουν θα πρέπει να αποδεικνύουν ότι οι καρχαρίες προέρχονται από μέρη όπου δεν κινδυνεύει ο πληθυσμός τους.

Σύμφωνα με τον Γερμανικό Σύνδεσμο για την Προστασία της Φύσης NABU το 2000 αλιεύτηκαν επίσημα περίπου 800.000 τόνοι, ένας αριθμός που αντιστοιχεί σε περίπου 100 εκατομμύρια καρχαρίες. «Ο πραγματικός αριθμός είναι αναμφίβολα πολύ μεγαλύτερος», λέει η Χάικε Φίνκε.

Karin Jäger / Κώστας Συμεωνίδης