Λιθουανία, ο καλός μαθητής του ευρώ

Μόλις πριν από δέκα χρόνια η Λιθουανία είχε ενταχθεί στην ΕΕ. Πρωταγωνιστής στην ευρωπαϊκή πορεία της χώρας ήταν ο Βιτάουτας Λαντσμπέργκις, πρώτος πρόεδρος της ανεξάρτητης Λιθουανίας, που είχε αντισταθεί σθεναρά στα σοβιετικά τανκς. Την οικογενειακή παράδοση στην πολιτική συνεχίζει ο εγγονός του, ο ευρωβουλευτής Γκαμπριέλιους Λαντσμπέργκις, ο οποίος, μιλώντας στην Deutsche Welle, υποστηρίζει ότι η προσχώρηση της Λιθουανίας στο ευρώ στέλνει μήνυμα σταθερότητας, τόσο στο εσωτερικό της χώρας όσο και στην ευρωζώνη συνολικά.

«Το μήνυμα είναι ότι η συνετή οικονομική διαχείριση, οι περικοπές και οι μεταρρυθμίσεις φέρνουν αποτέλεσμα» λέει ο ευρωβουλευτής από τη Λιθουανία. «Διαλέξαμε τον δύσκολο δρόμο και πιστεύουμε ότι δικαιωθήκαμε, αλλά ήταν μία σκληρή δοκιμασία. Ήταν δύσκολο να εξηγήσουμε στον κόσμο γιατί κάνουμε περικοπές σε δαπάνες και μισθούς αντί να καταφύγουμε σε δανεικά. Είδαμε όμως αποτέλεσμα και είμαστε σήμερα, για δεύτερη συνεχή χρονιά, μία από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες οικονομίες στην ΕΕ».

Λιθουανία - όπως Ελλάδα;

Στη συζήτηση για τη Λιθουανία που έγινε στην Ολομέλεια του Στρασβούργου, πολλοί ευρωβουλευτές εξέφρασαν την ανησυχία τους ότι η χώρα της Βαλτικής θα υποφέρει από τις ίδιες αναταράξεις που αντιμετωπίζει και η Ελλάδα στο ανταγωνιστικό περιβάλλον του ευρώ. Ο Γκαμπριέλιους Λαντσμπέργκις αντιτείνει ότι η χώρα του έχει προετοιμαστεί κατάλληλα. Με αυτήν την άποψη συμφωνεί και ο ευρωβουλευτής της Ν.Δ. Γιώργος Κύρτσος, ο οποίος μάλιστα υποστηρίζει ότι η Λιθουανία διάλεξε την αντίθετη πορεία από εκείνη που είχε ακολουθήσει η Ελλάδα.

«Είδα τα στοιχεία τους για το χρέος, είναι κάτω από 40%, ενώ εμείς μπήκαμε με το χρέος πάνω από 100%. Το έλλειμμα είναι πάνω από 2,7%, ενώ εμείς μπήκαμε με μαγειρεμένο έλλειμμα, αλλά σίγουρα της τάξεως του 5% με ανοδική τάση» τονίζει ο Έλληνας ευρωβουλευτής. «Επομένως αυτοί έχουν κάνει το homework, έχουν δυσαρεστηθεί προκαταβολικά και νομίζω θα πάνε καλά. Εμείς αντίθετα μπήκαμε μέσα στην καλή χαρά με 80-85% αποδοχή του ευρώ, νομίζαμε ότι ευρώ σημαίνει αυτόματη σύγκλιση εισοδημάτων, μερικοί σαν εμένα που λέγαμε ‘ρε παιδιά, να δούμε την ανταγωνιστικότητα και την παραγωγικότητα και θα φτάσουμε και στη σύγκλιση των εισοδημάτωνʼ μας αντιμετώπιζαν όλοι σαν περίεργους. Και τελικά τώρα πρέπει να πληρώσουμε το λογαριασμό».

Το δικό της «λογαριασμό» πλήρωσε πριν από τη Λιθουανία και η γειτονική Λετονία. Προ ετών ο τότε πρωθυπουργός, σημερινός ευρωβουλευτής και μελλοντικός Επίτροπος Βάλντις Ντομπρόφσκις προκάλεσε αίσθηση προβάλλοντας την πολιτική λιτότητας στη χώρα του ως πρότυπο για την Ελλάδα. Μιλώντας σήμερα στην Deutsche Welle ο Βάλντις Ντομπρόφσκις διευκρινίζει: «Φυσικά δεν υπάρχει ενιαία συνταγή, κάθε χώρα έχει τις ιδιαιτερότητές της. Αλλά αυτό που είναι δεδομένο είναι το εξής: όταν χρειάζεται δημοσιονομική προσαρμογή, είναι καλύτερα να την κάνεις γρήγορα, ώστε να ανακτήσεις τη σταθερότητα που είναι απαραίτητη για την ανάκαμψη. Διαφορετικά θα έχεις συνεχώς προβλήματα: οι τράπεζες θα ανησυχούν και δεν θα δίνουν δάνεια, οι επιχειρήσεις θα ανησυχούν και δεν θα επενδύουν, ο κόσμος θα ανησυχεί και δεν θα ξοδεύει. Και η ύφεση θα ανακυκλώνεται».

Η γεωπολιτική σημασία της ευρωζώνης

Ανάμεσα στην Ελλάδα και στις μακρινές χώρες της Βαλτικής φαίνεται ότι υπάρχει μία ακόμη ομοιότητα: η ένταξη στο ευρώ, άρα και στον «σκληρό πυρήνα» της Ευρώπης, δεν γίνεται μόνο για λόγους οικονομικούς αλλά και γεωπολιτικούς. Όπως επισημαίνει ο Γκαμπριέλιους Λαντσμπέργκις, οι Λιθουανοί βλέπουν τη συμμετοχή τους στη λέσχη του ευρώ ως εγγύηση σταθερότητας σε μία περιοχή με πολλά μέτωπα αστάθειας.

«Το σημαντικό είναι ότι βρισκόμαστε σε ασφαλές λιμάνι και μάλιστα σε μία εποχή που τα γεγονότα στη γειτονική Ουκρανία προκαλούν ανασφάλεια» λέει ο Λιθουανός ευρωβουλευτής. «Για μας το ζήτημα δεν είναι μόνο η οικονομία, η ευκολία των συναλλαγών και η προώθηση των επενδύσεων. Όλα αυτά είναι βέβαια σημαντικά. Αλλά το πιο σημαντικό είναι η αίσθηση ότι ανήκεις σε μία μεγαλύτερη ευρωπαϊκή οικογένεια και όχι σε μία απομονωμένη χώρα στις βόρειες εσχατιές της Ευρώπης».

Όσο για την «κρίση του ευρώ», ο πρώην πρωθυπουργός της Λετονίας Βάλντις Ντομπρόφσκις υποστηρίζει ότι... δεν υπάρχει κρίση του ευρώ, αλλά κρίση σε συγκεκριμένα κράτη-μέλη του ευρώ, η οποία αντιμετωπίζεται με κατάλληλα μέτρα. Αυτό το μήνυμα στέλνει η ένταξη της Λιθουανίας, αλλά και η προηγούμενη θεραπεία-σοκ της Λετονίας, όπως υποστηρίζει: «Οι χώρες της Βαλτικής είχαν περάσει από σοβαρή δημοσιονομική κρίση στην περίοδο 2008-2009, αλλά κάναμε τις απαραίτητες προσαρμογές και καταφέραμε να επιστρέψουμε στην ανάπτυξη» λέει ο Βάλντις Ντομπρόφσκις. «Θα έλεγα λοιπόν ότι δεν έχουμε κρίση του ευρώ, αλλά κρίση σε συγκεκριμένα κράτη-μέλη του ευρωζώνης. Το ίδιο το ευρώ έχει σταθερές ισοτιμίες και παραμένει παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα. Ενώ από την άλλη πλευρά οι χώρες της Βαλτικής αντιμετώπιζαν κρίση χωρίς καν να διαθέτουν το ευρώ...».

Γιάννης Παπαδημητρίου, Στρασβούργο