Η Εθνική Πινακοθήκη βραβεύει κύπρια καλλιτέχνιδα

Αν και μόλις 33ων ετών η Χάρις Επαμεινώνδα δεν είναι άγνωστη στο χώρο της διεθνούς σύγχρονης τέχνης. Στο δυναμικό της έχει σχεδόν 30 ατομικές εκθέσεις, μεταξύ άλλων στο Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης και στην Tate Modern του Λονδίνου, ενώ έχει συμμετάσχει σε πολυάριθμες συλλογικές εκθέσεις, όπως στη documenta του Κάσελ της Γερμανίας ή στο Σάο Πάολο της Βραζιλίας.

Από το 2007 ζει και εργάζεται στο Βερολίνο. Η αφορμή για την επίσκεψη της τότε ήταν μια υποτροφία του ιδρύματος Künstlerhaus Bethanien. Ο σημαντικότερος λόγος που έκτοτε ζει στο Βερολίνο είναι προσωπικός: ο γερμανός άνδρας της και η μικρή τους κόρη. Όπως όμως ομολογεί η ίδια και ανεξάρτητα από αυτό θα είχε επιλέξει να ζήσει στο εξωτερικό. «Δεν υπάρχει υποδομή στην Κύπρο πχ. με γκαλερί, μουσεία μοντέρνας τέχνης και όλα αυτά, για να βοηθήσουν έναν καλλιτέχνη να ξεκινήσει. Γι' αυτό, για να μπορέσεις να κάνεις καριέρα, χρειάζεται να ζεις στο εξωτερικό», αναφέρει η ίδια.

Παρά ταύτα την Κύπρο την «κουβαλά» πάντα μαζί της. «Ζώντας μακριά, η Κύπρος έχει γίνει για μένα ίσως η μεγαλύτερή μου έμπνευση. Όλες οι παιδικές μου αναμνήσεις είναι στην Κύπρο: τα χρώματα, τα τοπία... Όλα αυτά τα κουβαλώ μαζί μου», λέει η κύπρια εικαστικός στην Deutsche Welle.

Αφαίρεση και μινιμαλισμός

Η Χάρις Επαμεινώνδα γεννήθηκε στη Λευκωσία το 1980. Σπούδασε στο Λονδίνο και αποφοίτησε από το Royal College of Art το 2003. Η δουλειά της περιλαμβάνει ποικιλία μέσων όπως κολάζ, φιλμ, εγκατάσταση και γλυπτική. Αφετηρία σχεδόν κάθε φορά σε ένα έργο της είναι τα υλικά τα οποία έχει συλλέξει στα πολυάριθμα ταξίδια της ανά τον κόσμο, όπως και φιλμ τα οποία η ίδια έχει τραβήξει. Κατόπιν τα επεξεργάζεται και κατά αυτόν τον τρόπο τα «αποσπά» από τα εθνικά και γεωγραφικά τους συμφραζόμενα. Στα αντικείμενα και ντοκουμέντα, όπως βιβλία, πορτραίτα, γλυπτά ή και φωτογραφίες δεν αναγνωρίζονται πλέον οι εθνολογικές και πολιτισμικές τους κατηγορίες, αλλά προσωπικές αναμνήσεις της καλλιτέχνιδος καθώς και αινιγματικές εικόνες της κοινωνίας.

Το πρώτο χαρακτηριστικό στοιχείο στη δουλειά της Επαμεινώνδα είναι το υλικό που έχει στη διάθεσή της ή μάλλον το οποίο έχει συλλέξει: «Περισσότερο οι εικόνες με καθοδηγούν για το πως θα είναι το θέμα. Δηλαδή δεν ξεκινώ με μια ιδέα για να δημιουργήσω μετά το έργο. Μάλλον το υλικό το ίδιο με καθοδηγεί ποια ιστορία θα δημιουργήσω.»

Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι επιλέγει το υλικό που θέλει να παρουσιάσει και κατόπιν επισκέπτεται τον χώρο που πρόκειται να γίνει η έκθεση. Εκεί αποφασίζει για τη μορφή που θα πάρει το έργο της. Της αρέσει να εργάζεται με τον «παράγοντα του ανεξέλεγκτου» δηλώνει, αυτό που γίνεται στιγμιαία και απρόβλεπτα.

Ένα δεύτερο στοιχείο που χαρακτηρίζει το έργο της Επαμεινώνδα είναι ο μινιμαλισμός, δηλαδή ο περιορισμός στο ελάχιστο. «Σκέφτομαι πάρα πολύ σαν ένας συγγραφέας, μόνο που σε εμένα είναι εικόνες. Προσπαθώ να μειώσω τις λέξεις, να μειώσω όσο περισσότερο μπορώ τις προτάσεις, ούτως ώστε αυτό που αφήνω στο έργο να είναι όσο πιο λίγο γίνεται», αναφέρει η Επαμεινώνδα.

Η δουλειά της Χάριτος Επαμεινώνδα, γράφει ένα γερμανικό περιοδικό τέχνης «ανήκει στις πιο πρωτότυπες της σύγχρονης τέχνης.»

Παναγιώτης Κουπαράνης, Βερολίνο

Υπεύθ. σύνταξης: Δήμητρα Κυρανούδη