Δεν υπάρχει μόνο η Γαλλία για τη Μέρκελ

Όταν πέρυσι Γερμανία και Γαλλία γιόρτασαν τα 50 χρόνια από την υπογραφή της Συνθήκης των Ηλυσίων, που σφράγισε τη γερμανογαλλική φιλία, ο γερμανός Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Γιόαχιμ Γκάουκ επαίνεσε «τους στενούς και διαρκώς ισχυρούς δεσμούς προσωπικών και θεσμικών σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών». Η όμορφη αυτή φράση δεν μπορεί να αποκρύψει ωστόσο τις ψυχρές σχέσεις σε κυβερνητικό επίπεδο εδώ και καιρό.

Μέρκελ - Ολάντ, διαφορετικοί δρόμοι

Κυρίως στην οικονομική και δημοσιονομική πολιτική, η καγκελάριος Μέρκελ και ο γάλλος πρόεδρος Ολάντ βαδίζουν διαφορετικούς δρόμους, καμιά φορά τελείως αντίθετους. Η γερμανίδα καγκελάριος ποντάρει στο χαρτί της ανταγωνιστικότητας και της παγκοσμιοποίησης, ο γάλλος πρόεδρος ψάχνει τη σωτηρία στην απομόνωση και στα κρατικά προγράμματα τόνωσης της οικονομίας. Μόλις πριν λίγες μέρες, στην πρωτοχρονιάτική συνέντευξη, έκανε θεαματική αλλαγή εξαγγέλλοντας μέτρα ελάφρυνσης της οικονομίας και εξοικονόμησης στο δημόσιο τομέα.

Η βαθμιαία οικονομική εξασθένηση της Γαλλίας ήταν πάντα πρόβλημα για τη Γερμανία. Και όσο περισσότερο το Βερολίνο αναδεικνύονταν σε ηγετική δύναμη στην ευρωκρίση, τόσο πιο δυνατά ακούγονταν η κατηγορία για γερμανικό μονόδρομο. Όμως υπάρχουν ενδείξεις που μαρτυρούν ότι η Άγκελα Μέρκελ, εδώ και καιρό προσπαθεί να διαφοροποιηθεί στην επιλογή στενού εταίρου. Αναζητά για παράδειγμα πιο στενή επαφή με την πολωνική κυβέρνηση και λέγεται ότι προσπαθεί να εξασφαλίσει στον πολωνό πρωθυπουργό ανώτατο αξίωμα στα όργανα της ΕΕ. Στις δημοσκοπήσεις, στην Πολωνία η Μέρκελ παίρνει τα μεγαλύτερα ποσοστά δημοτικότητας.

Μέρκελ - Κάμερον, βήματα προσέγγισης

«Δεν πρόκειται όμως για ένα υποκατάστατο, κάτι που θα μπορούσε να υποκαταστήσει τη γερμανογαλλική συμμαχία», τονίζει ο Γιάννης Εμμανουηλίδης, πολιτικός επιστήμων από τη δεξαμενή σκέψης Policy Center των Βρυξελλών. «Αλλά πολύ περισσότερο για την ανάγκη ανεύρεσης κι άλλων στρατηγικών εταίρων. Και εδώ ανήκει ήδη από καιρό η Πολωνία». Χωρίς να καταγράφεται ιδιαίτερα από τα ΜΜΕ, η Μέρκελ κάνει βολές και προς την πλευρά του Ντέβιντ Κάμερον. Ο συντηρητικός βρετανός πρωθυπουργός είχε μάλιστα την σπάνια τιμή να φιλοξενηθεί στον επίσημο ξενώνα της κυβέρνησης, στον πύργο Μέσεμπεργκ, μαζί με την οικογένειά του. Μάταια ο Ολάντ περίμενε αντίστοιχη πρόσκληση.

«Νομίζω ότι η Μέρκελ βρίσκεται πολύ κοντά στις απόψεις Κάμερον σε μια σειρά από σημαντικά ζητήματα», υποστηρίζει ο βρετανός ευρωβουλευτής Μάρτιν Κάλαναν, πρόεδρος της κοινοβουλευτικής ομάδας των Συντηρητικών και Ρεφορμιστών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. «Οι δύο χώρες έχουν αναλάβει κάτι σαν ηγετικό ρόλο στη Β. Ευρώπη, ενώ η Γαλλία έχει αναδειχθεί σε πνευματικό ηγέτη της Ν. Ευρώπης. Ενώ Γερμανία και Γαλλία είναι γεωγραφικά γείτονες, ιδεολογικά δεν γειτονεύουν».

...και τα όρια

Ωστόσο, η συνεργασία Βερολίνου και Λονδίνου έχει και όρια. «Το πρόβλημα είναι ότι το Λονδίνο έχει οδηγηθεί στο περιθώριο» υποστηρίζει ο Γιάννης Εμμανουηλίδης. «Το Λονδίνο είναι σημαντικό αλλά σημαντικότερο είναι το Παρίσι και συμβιβασμούς πρέπει να κάνει κανείς κυρίως με τη Γαλλία, εάν θέλει να προωθήσει ορισμένα πράγματα σε ευρωπαϊκό επίπεδο».

Εν κατακλείδι είναι εμφανές ότι η Μέρκελ δεν βασίζεται αποκλειστικά και άνευ όρων στη Γαλλία, όπως το έκαναν ορισμένοι προκάτοχοί της. Κι αυτό είναι το συμπέρασμα της πολιτικής που χαράσσει η καγκελάριος στην αναζήτηση στενού ευρωπαίου εταίρου: έχει γίνει πιο πολύπλοκη και διαφοροποιημένη με εναλλαγές αναλόγως της κατάστασης. Πάντως δραματικές αλλαγές στην ευρωπαϊκή πολιτική της Μέρκελ δεν αναμένονται κατά την τρίτη θητείας της.

Ειρήνη Αναστασοπούλου / Christian Hasselbach
Υπεύθ. σύνταξης: Μαρία Ρηγούτσου