Γνώση χωρίς σύνορα – η έρευνα στη Γερμανία

Για ερευνητές και επιστήμονες από το εξωτερικό δεν ήταν ποτέ πιο απλό να βρουν μία θέση εργασίας ή ερευνητικής δραστηριότητας στη Γερμανία. Αυτό ισχύει για τους πολίτες της Ε.Ε., αλλά και για εκείνους που προέρχονται από «τρίτες χώρες», δηλαδή κράτη που δεν ανήκουν ούτε στην Ε.Ε., ούτε στον Ενιαίο Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο. Σήμερα το 8% του επιστημονικού δυναμικού στα γερμανικά πανεπιστήμια είναι αλλοδαποί. Σε αυτούς συμπεριλαμβάνονται 2.000 καθηγητές.

Περισσότεροι ερευνητές στη Γερμανία 

Σύμφωνα με στοιχεία της Γερμανικής Υπηρεσίας Ακαδημαϊκών Ανταλλαγών (DAAD) ο αριθμός των ξένων επιστημόνων στα γερμανικά πανεπιστήμια αυξάνεται συνεχώς τα τελευταία χρόνια. Το 2005 ζούσαν στη χώρα 20.000 ξένοι ερευνητές, ενώ μετά από μόλις τέσσερα χρόνια ο αριθμός τους είχε φτάσει τους 30.000. Η αύξηση αυτή αφορά κυρίως τους ερευνητές από τρίτες χώρες και οφείλεται πρωτίστως στην αναθεώρηση της γερμανικής νομοθεσίας περί μετανάστευσης το 2007.

Σήμερα οι επιστήμονες από τρίτες χώρες έχουν πολύ πιο εύκολη πρόσβαση σε ερευνητικές θέσεις στη Γερμανία. Παλαιότερα έπρεπε να διαθέτουν άδεια παραμονής και εργασίας, την οποία θα ελέγχουν η υπηρεσία αλλοδαπών, καθώς και η ομοσπονδιακή υπηρεσία ευρέσεως εργασίας. Με τον νέο νόμο οι ερευνητές δεν χρειάζονται πλέον παρά μόνο μία άδεια παραμονής «για ερευνητικούς σκοπούς», για την οποία προβλέπεται λιγότερη γραφειοκρατία. Βασική προϋπόθεση είναι μία επίσημη συμφωνία ανάμεσα στον αλλοδαπό επιστήμονα και ένα αναγνωρισμένο γερμανικό πανεπιστήμιο για το αντικείμενο της έρευνάς του.

Απλοποιημένες διαδικασίες

Με την άδεια παραμονής «για ερευνητικούς σκοπούς» οι ερευνητές στη Γερμανία μπορούν να διδάξουν στο πανεπιστήμιο, αλλά και να επιλέξουν μία βιοποριστική δραστηριότητα βγάζοντας χρήματα εκτός πανεπιστημίου. Έχει καταργηθεί πλέον η παλαιότερη διάταξη, κατά με την οποία ο αλλοδαπός ερευνητής δεν δικαιούται άδεια εργασίας, παρά μόνο αν για την ίδια θέση δεν υπήρχε κατάλληλος υποψήφιος από τη Γερμανία ή άλλο κράτος-μέλος της Ε.Ε. Για πολλούς επιστήμονες από χώρες εκτός Ε.Ε. ο νόμος αυτός αποτελούσε μέχρι σήμερα σχεδόν ανυπέρβλητο εμπόδιο.

Για να πάρει ένας ερευνητής άδεια παραμονής θα πρέπει να καλύπτει τις ανάγκες διαβίωσής του. Ο αλλοδαπός επιστήμονας πρέπει να έχει στη διάθεσή τους ένα ελάχιστο μηνιαίο εισόδημα 1.750 ευρώ καθαρά στα παλιά ομόσπονδα κρατίδια της Γερμανίας και περίπου 1.500 ευρώ στα νέα κρατίδια, δηλαδή στην πρώην «Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας» (DDR).

Νέες ευκαιρίες και για διδάκτορες

Η αναθεωρημένη ευρωπαϊκή οδηγία περί έρευνας ισχύει και για όσους γράφουν το διδακτορικό τους στα πλαίσια μία συγκεκριμένης ερευνητικής δραστηριότητας και έχουν επίσης συνάψει σχετική συμφωνία με ένα αναγνωρισμένο ερευνητικό ίδρυμα.
Εάν ένας ερευνητής διαθέτει ήδη άδεια παραμονής σε άλλο κράτος-μέλος της Ε.Ε. σύμφωνα με την ευρωπαϊκή οδηγία, δικαιούται βίζα ή, σε περίπτωση μακροχρόνιας παραμονής, και άδεια παραμονής, ώστε να πραγματοποιήσει στη Γερμανία ένα μέρος της ερευνητικής του δραστηριότητας. Επιστήμονες από χώρες, στις οποίες απαιτείται βίζα για την είσοδο στη Γερμανία, πρέπει να υποβάλουν σχετική αίτηση στις κατά τόπους πρεσβείες. Η γερμανική υπηρεσία αλλοδαπών που είναι αρμόδια για το πανεπιστήμιο της επιλογής τους θα αναλάβει να εκδώσει την απαραίτητη άδεια παραμονής.

Για όσο χρονικό διάστημα απασχολούνται στη Γερμανία, οι αλλοδαποί επιστήμονες έχουν το δικαίωμα να φέρουν στη χώρα και τον ή τη σύζυγό τους, καθώς και τα παιδιά τους, εφόσον δεν έχουν συμπληρώσει τα 16 τους χρόνια. Αυτό σημαίνει ότι και οι σύζυγοι μπορούν να εργάζονται στη Γερμανία, είτε σε σχέση μισθωτής εργασίας, είτε σε δική τους δουλειά.