1. پرش به گزارش
  2. پرش به منوی اصلی
  3. پرش به دیگر صفحات دویچه وله

نگاهی به پشت پرده فرقه‌ای به نام "ساینتولوژی"

SN۱۳۹۱ تیر ۲۱, چهارشنبه

جدایی تام کروز و کیتی هلمز نام "ساینتولوژی" را که کروز یکی از اعضای فعال آن به شمار می‌رود، بیش از پیش بر سر زبان‌ها انداخت. در این مقاله گوشه‌هایی از ساختار ساینتولوژی و نحوه فعالیت آن بررسی شده است.

https://p.dw.com/p/15VP7
عکس: picture-alliance/dpa

کیتی هلمز و تام کروز به مدت پنج سال دست‌کم در برابر دوربین خبرنگاران یکی از زوج‌های "طلایی" هالیوود تلقی می‌شدند. ابراز علاقه تام کروز به کیتی هلمز به ویژه در ابتدای آشنایی این دو با یکدیگر اغلب صفحات اول نشریات عامه‌پسند را پر می‌کرد و حتی هیجانات مبالغه‌آمیز عاشقانه کروز از جمله پریدن روی مبل در یک برنامه زنده تلویزیونی در آمریکا مدت‌ها دستمایه تمسخر شده بود.

آشنایی این دو هنرپیشه سریعا به نامزدی، تولد فرزند مشترک و در نهایت ازدواج ختم شد.

اواخر ماه ژوئن اما داستان این پیوند مشترک پس از پنج سال با ارائه درخواست طلاق از سوی کیتی هلمز نزد دادگاهی در نیویورک به انتها رسید؛ داستانی که بعضی‌ها از مدت‌ها پیش پایان آن را پیش‌بینی کرده‌ بودند و گوشه‌هایی از آن نیز گه‌گاه در میان خطوط داستا‌ن‌ها، شایعات و خبرها در مورد این زوج در نشریات هالیوودی به چشم می‌خورد.

این جدایی پر سر و صدا در این میان اما نام فرقه‌ای را به میان کشید که تام کروز از سال‌ها پیش به چهره‌ی تبلیغاتی مهم و پر نفوذش تبدیل شده و سردمدارانش به شدت از خبرنگاران، دوربین‌های تلویزیونی و فاش شدن اسرارشان دوری می‌کنند؛ فرقه‌ای به نام "ساینتولوژی".

عضویت تام کروز در کلیسای ساینتولوژی به سال ۱۹۸۶ باز می‌گردد و کیتی هلمز نیز پیش از ازدواج به این فرقه که در برخی کشورها از جمله آمریکا مذهب به شمار می‌رود، پیوسته بود؛ هرچند گفته می‌شود او در سال‌های اخیر بر خلاف همسرش که عضو فعال ساینتولوژی به شمار می‌رود، از این فرقه فاصله گرفته بود.  

اندک اطلاعاتی که در مورد ساینتولوژی وجود دارد، بیش‌تر از طریق اعضای پیشین این فرقه به بیرون درز پیدا کرده ‌است. برای همین نیز جای تعجبی ندارد که خیلی‌ها در بحبوحه‌ی انتشار اخبار و شایعات مربوط به جدایی این زوج هالیوودی، به‌طرح یک سئوال ساده اکتفا کرده‌اند: «ساینتولوژی دیگر چه صیغه‌ای است؟»

معافیت مالیاتی و پوشش در زیر چتر "مذهب"

ساینتولوژیست‌های سابق که از این فرقه کنار کشیده‌اند، آن را گونه‌ای از "شستشوی مغزی" لقب می‌دهند که برای هدفش میلیون‌ها و شاید میلیارد‌ها دلار در اختیار دارد. ابزار مهم رسیدن به هدف نیز که ایجاد "یک دمکراسی حقیقی" روی کره زمین خوانده می‌شود، سازمان اطلاعاتی و امنیتی ساینتولوژی به نام OSA (مخفف "دفتر روابط ویژه" به زبان انگلیسی) است.

منابع آگاه می‌گویند این سازمان که بازوی مهم و اصلی ساینتولوژی تلقی می‌شود، هفتگی بودجه‌ای بالغ بر ۱۰۰ هزار دلار دریافت می‌کند و وظیفه‌ی اصلی‌اش تحت نظر گرفتن دائمی مخالفان، افرادی که از فرقه خارج ‌شده‌اند، روزنامه‌نگاران و منتقدانی است که برای از بین بردن ساینتولوژی تلاش می‌کنند.

تعاریف ساینتولوژیست‌های پیشین و کسانی که این فرقه را از نزدیک زیر نظر داشته‌اند، از نحوه کار OSA بی‌شباهت به ماجراهای هیجان‌انگیز فیلم‌های هالیوودی نیست، با این تفاوت که در هالیوود آنچه بر پرده روایت می‌شود، داستان است اما فعالیت‌های سازمان اطلاعاتی و امنیتی ساینتولوژی در دنیای واقعی رخ می‌دهد.

ران هابارد، نویسنده کتاب‌های علمی و تخیلی در سال ۱۹۴۹ کتابی را با عنوان "دیانتیک: دانش مدرن سلامتی ذهن" منتشر کرد که با فروش خوبی روبرو شد. همین استقبال موجب شد تا این نویسنده آمریکایی ساینتولوژی را بنا نهند و آن‌ را به عنوان روشی نوین برای تشخیص فردی بیماری‌های روانی و خوددرمانی معرفی کند.

اما از اواخر دهه‌ی ۱۹۵۰ میلادی هابارد تلاش‌های گسترده‌ای را به کار برد تا ساینتولوژی را در زمره "مذاهب" قرار دهد. هدف پشت پرده‌ی تلاش‌ها برای رسمیت بخشیدن به ساینتولوژی به عنوان مذهب، بهره‌‌گیری از معافیت مالیاتی بود که طبق قانون، نهاد‌های مذهبی در آمریکا را شامل می‌شود.

با تلاش‌های بی‌وقفه OSA سرانجام در ماه اکتبر سال ۱۹۹۳ کلیسای ساینتولوژی از پرداخت مالیات معاف شناخته شد و به این ترتیب این فرقه در زیر چتر "آزادی ‌مذهب" در آمریکا پناه گرفت. این دستاورد بزرگ به این معنا بود که سازمان‌های دولتی برای بررسی فعالیت‌های این فرقه به شدت محدود شدند و هر کس نیز که از بیرون قصد کنار زدن این حصار را داشت به سرعت با چوب "دخالت در عقاید مذهبی دیگران" رانده می‌شد.

سازمان OSA در اواخر دهه‌ی ۱۹۶۰ میلادی از سوی هابارد، مؤسس ساینتولوژی‌، با الگو گرفتن از سازمان جاسوسی آمریکا، سیا، و نیز سازمان اطلاعاتی شوروی سابق موسوم به کا.گ.ب شکل گرفت. گفته می‌شود در حال حاضر نزدیک به هزار مأمور اطلاعاتی برای این سازمان کار می‌کنند.

یکی از ترفند‌های اصلی این سازمان برای تحت فشار گذاشتن اعضای پیشین و مخالفان ساینتولوژی استخدام کارآگاهان خصوصی است که به طور دائمی مخالفان را تحت نظر می‌گیرند، مکالمات آن‌ها را شنود می‌کنند و همانند سایه به تعقیب آنان می‌پردازند. به گفته‌ی مارک هدلی، یکی از اعضای پیشین، OSA برای این کار از شرکت‌ها و سازمان‌های واسطه استفاده می‌کند تا به این ترتیب کار ردگیری را مشکل و به عبارتی غیرممکن سازد.

"شستشوی مغزی"

ران هابارد بر این باور بود که ۸۰ درصد از مردم جهان افرادی اجتماعی هستند و ۲۰ درصد دیگر دشمن بشریت به شمار می‌روند. او مدعی آن بود که ساینتولوژی دارای روشی یکتاست که می‌تواند جاودانگی انسان پس از مرگ را تضمین کند. این روش که از آن به‌عنوان "Auditing" نام می‌برند، نوعی آزمون دروغ‌سنجی بر پایه‌ی هیپنوتیزم اجباری افراد است که به گذشته در زندگی پیشین فرد نقب می‌زند.

منتقدان این روش را "شستشوی مغزی" انسان‌ها می‌دانند. ساینتولوژی به پیروان خود وعده می‌دهد که با گذراندن دوره‌های آموزشی پرهزینه می‌توانند توانمندی‌‌های ویژه‌ای را کسب کنند که به آن‌ها جاودانگی و توانایی کنترل بر زمان، مکان، ماده و انرژی را می‌دهد. هزینه شرکت در این کلاس‌ها آنچنان بالاست که به گفته‌ی ساینتولوژیست‌های پیشین، برای بسیاری از اعضای این فرقه بدهی‌های سنگینی بر جای می‌گذارد.

هر چند ساینتولوژی اصرار دارد که خود را مذهب و کلیسا بخواند، اما هیچ‌کدام از ساختمان‌های این فرقه ظاهری شبیه به کلیسا ندارند و در اطراف تمامی آن‌ها دوربین‌های فیلمبرداری به طور بی‌وقفه هر گونه حرکت مشکوک را ثبت می‌کنند.

از سال ۱۹۸۲ دیوید میس‌کِویج هدایت فرقه ساینتولوژی را که مقر آن در لس‌آنجلس واقع شده، بر عهده گرفت. او توانست هنرپیشگان سرشناس نظیر جان تراولتا، تام کروز و کرستی الی را جذب ساینتولوژی کند که نقش مهمی را برای تبلیغ و گسترش اید‌ه‌های این فرقه ایفا کرده‌اند.

مایکل ریندر، رئیس پیشین OSA که در سال ۲۰۰۷ از این فرقه خارج شد، از خشونت‌های دیوید میس کویج شامل تنبیه بدنی اعضای نافرمان، زندانی‌کردن آنان و نیز تنبیه‌های سخت دیگر صحبت کرده است. او که به مدت ۲۰ سال ریاست OSA را بر عهده داشت، میس کویج را مردی باهوش توصیف کرده که از ذکاوت خود برای تحت تأثیر قرار دادن و شستشوی مغزی دیگران استفاده می‌کند.

سران ارشد ساینتولوژی به شدت از دوربین‌های تلویزیونی و خبرنگاران فراری هستند. در این فرقه همچنین طبق قانونی به نام "قطع ارتباط" (Disconnection) تمامی اعضاء از داشتن هرگونه تماس با کسانی که "دشمنان ساینتولوژی" خوانده می‌شوند (خبرنگاران یا حتی اعضای خانواده) مؤکدا منع شده‌اند.

حمایت‌ سیاستمداران با نفوذ

هر چند فرقه ساینتولوژی ادعا می‌کند که میلیون‌ها پیرو در سراسر جهان دارد، اما سازمان‌های اطلاعاتی دولتی این میزان را بسیار مبالغه‌آمیز می‌دانند. سازمان حفاظت از قانون اساسی آلمان که وظیفه جمع‌آوری اطلاعات در مورد گروه‌ها و افراد تهدیدکننده‌ی امنیت این کشور را برعهده دارد، از سال ۱۹۹۷ به دستور دولت فعالیت‌های فرقه ساینتولوژی در آلمان را زیر نظر دارد. به گزارش این نهاد ۵ تا ۶ هزار ساینتولوژیست هم اینک در آلمان وجود دارند.

سخنرانی تام کروز در مراسم افتتاحیه "کلیسای ساینتولوژی" در شهر مادرید در سال ۲۰۰۴
سخنرانی تام کروز در مراسم افتتاحیه "کلیسای ساینتولوژی" در شهر مادرید در سال ۲۰۰۴عکس: picture-alliance/dpa/dpaweb
ران هابارد، بنیانگذار فرقه ساینتولوژی
ران هابارد، بنیانگذار فرقه ساینتولوژیعکس: dpa

گالری عکس: تام کروز و هدیه غیرمنتظره ۵۰ سالگی

تخمین‌ها همچنین حاکی از آن است که شمار ساینتولوژیست‌ها در آمریکا از ۵۰ هزار نفر تجاوز نمی‌کند.

اما در این میان گمانه‌زنی‌های قوی وجود دارد که شماری از سیاستمداران بانفوذ آمریکایی در پشت پرده از این فرقه هواداری می‌کنند. بر اساس مستندات تلویزیونی، هر بار که دولت‌های اروپایی نظیر فرانسه فعالیت‌هایی را علیه ساینتولوژی در این کشور ترتیب می‌دهند، با فشارهای عدیده‌ای از سوی کنسولگری‌های آمریکا روبرو می‌شوند.

در سال ۱۹۷۷ پلیس فدرال آمریکا (اف بی آی) در عملیاتی گسترده موفق به کشف بزرگترین رسوایی جاسوسی داخلی در این کشور شد. هدف این عملیات جاسوسی به نام "عملیات سفید برفی" که از سوی ساینتولوژی هدایت می‌شد، محافظت از این فرقه در برابر بازرسی‌های دولتی بود.

در چارچوب این عملیات جاسوسان ساینتولوژی، از طریق نفوذ به ادارات و وزارتخانه‌های دولتی آمریکا، هزاران پرونده را ربوده و با شنود مکالمات تلفنی سیاستمداران به اطلاعات محرمانه در مورد اقدامات دولت در برابر این فرقه دست یافتند.

ساختمان مرکزی ساینتولوژی موسوم به "بیگ بلو" در شهر لس‌آنجلس واقع شده است. ساینتولوژی همچنین دارای یک مرکز بزرگ دیگر به نام "Sea Organisation" است که در آن اعضای ارشد و دست‌چین شده اقامت دارند. این افراد اونیفرم‌هایی شبیه به نیروی دریایی بر تن دارند و تنها مجاز به ازدواج با اعضای دیگر هستند. آن‌ها چنانچه مایل به بچه‌دار شدن باشند و یا فرزندی زیر سن ۶ سال داشته باشند، باید این مرکز را ترک کنند و تنها زمانی که فرزندشان ۶ ساله شد مجاز به ورود مجدد به این مرکز هستند. به گفته‌ی ساینتولوژیست‌های پیشین، این کودکان از سن ۶ سالگی در مدارس مخصوص تعلیم می‌بینند و تنها در روزهای آخر هفته امکان ملاقات با پدر و مادرشان را دارند.

دو فرزند خوانده تام کروز از ازدواج پیشین با نیکول کیدمن عضو فرقه ساینتولوژی هستند و در این مدارس آموزش دیده‌اند.

سوری، فرزند مشترک تام کروز و کیتی هلمز در ماه آوریل امسال ۶ ساله شد. به‌گفته منابع آگاه، ترس از فرستاده شدن فرزند به این مرکز دلیل اصلی تلاش کیتی هلمز برای جدایی از تام کروز بوده است.

تام کروز و کیتی هلمز به همراه دخترشان سوری
تام کروز و کیتی هلمز به همراه دخترشان سوریعکس: AP