Żona z przymusu

Z naukowego punktu widzenia małżeństwo po przymusem  w Niemczech nie istnieje, z prawnego - jest nieważne.  Jak dotąd nier było prawie żadnych badań na ten temat. A że problem jest i to ogromny, wykazuje analiza „Małżeństwo z przymusu w Niemczech”, przygotowana na zlecenie niemieckiej minister ds. rodziny, seniorów, kobiet i młodzieży, Kristiny Schröder, (CDU).

„Małżeństwo z przymusu jest w Niemczech przestępstwem, rzeczywistość jest jednak dalece bardziej skomplikowana, niż paragrafy, powiedziała Kristina Schröder w Berlinie, przekazując analizę Marii Böhmer, (CDU), pełnomocniczce rządu ds. integracji.

Analiza przeprowadzona przez organizację kobiecą Terre des Femmes i hamburską fundację Lawaetz-Stiftung bazuje na przypadkach z 830 poradni w całych Niemczech.

„3 443 przypadki małżeństw z przymusu zarejestrowały poradnie w 2008 roku“, powiedziała minister Schröder. Trzeba przy tym pamiętać, że są to tylko „odważne” kobiety, bo tylko takie decydują się na przyjście do poradni. Kobiety zagrożone małżeństwem z przymusu, które się przed tym bronią, ryzykują wykluczenie z rodziny. Właśnie to jest jednym z głównych powodów, dlaczego trudno nawet oszacować ukrytą liczbę „niedoścignienie zastraszonych” kobiet.

W niechlubnej statystyce przodują migranci

Większość dotkniętych kobiet pochodzi z rodzin głównie islamskich imigrantów: 23 procent z Turcji, 8 procent z Serbii, Kosowa i Czarnogóry, po 6 procent z Iraku i Afganistanu, 5 procent z Syrii, 3 procent z Maroka i po dwa procent z Albanii, Libii i Pakistanu.

W Niemczech urodziło się 32 procent ofiar małżeństw z przymusu, 44 procent ma niemieckie obywatelstwo. Ani jednak niemiecki paszport, ani długi pobyt tym kraju, nie chronią przed archaicznymi strukturami we własnej rodzinie.

Według prezentowanych przez analizę danych, 83,4 procent rodziców dziewcząt i kobiet dotkniętych małżeństwem z przymusu to muzułmanie. Prawie jedna trzecia ofiar już zawartego małżeństwa z przymusu, lub próby jego zawarcia, ma 17 lat lub mniej. 40 procent to kobiety w wielu od 18 do 21 lat.

Zaangażować islamskie autorytety

„Zamiast sprzeczać się, czy islam jest czy nie jest częścią problemu, powinniśmy się raczej zastanowić, czy nie może być częścią rozwiązania problemu”, powiedziała minister Schröder zwracając się do muzułmanów. Islamskie autorytety w Niemczech w bardziej zdecydowany sposób powinny się angażować w zapobieganie małżeństwom z przymusu.

Pełnomocniczka rządu ds. integracji, Maria Böhmer jest zdania, że w rozwiązaniu problemu muszą uczestniczyć także kraje pochodzenia ofiar. Istnieją już kontakty z turecką minister ds. kobiet. Także w Turcji ma zostać uchwalona w najbliższym czasie ustawa przeciw przemocy w rodzinie, powiedziała Maria Böhmer.

Uczulanie młodzieży szkolnej

Maria Böhmer, która określiła małżeństwa z przymusu jako przypadki ciężkiego naruszenia praw człowieka, zwróciła uwagę, że dla dotkniętej młodej kobiety małżeństwo z przymusu jest równoznaczne z przerwaniem nauki. Podobnie, jak minister Schröder, pełnomocniczka domaga się jeszcze większego zaangażowania szkół. „Temat małżeństw z przymusu powinien znaleźć także swoje miejsce w programie nauczania. Potrzebni są też specjalnie kształceni nauczyciele”. W tej chwili dwie trzecie szkół nie uważa problemu za godny zainteresowania.

Język kluczem do niezależności

Zwłaszcza młode imigrantki, źle mówiące po niemiecku, zwracają się do poradni dopiero wówczas, kiedy podpowie im to jakaś postronna osoba. „Znajomość języka jest kluczem do samodzielnego życia, w niezależności od rodziców”, powiedziała Maria Böhmer. Dodała też, iż analiza potwierdziła, że słuszna była decyzja niemieckiego rządu, by ustawowo zakwalifikować małżeństwo z przymusu jako przestępstwo. Równie słuszne było przedłużenie do 10 lat prawa powrotu do Niemiec kobietom, które przymusowo zostały wydane za mąż i musiały wyjechać.

Przemoc w rodzinie a małżeństwa z przymusu

Dwie trzecie osób dotkniętych małżeństwem z przymusu przemoc poznało już w rodzinnym domu. Związek między przemocą w rodzinie a małżeństwami z przymusu, jest alarmujący, podkreśliła niemiecka minister ds. rodziny.

Także z tego powodu uruchomiony zostanie w całych Niemczech telefon „Przemoc wobec kobiet”. Ofiary przemocy i kobiety zmuszane do małżeństwa mogą w przyszłości szukać pomocy przed całą dobę, w kilku językach. Hotline będzie do dyspozycji jednak dopiero od końca 2012 roku.

Partie opozycyjne tymczasem krytykują politykę rządu. Symbole dotkniętym kobietom nie pomogą. A tylko symbolami są ich zdaniem broszury dla młodzieży szkolnej, poradnia online i telefon uruchamiany dopiero pod koniec 2012 roku

Sabine Ripperger / Elżbieta Stasik
red. odp.: Andrzej Paprzyca